offline
- kljift
- Legendarni građanin
- Pridružio: 11 Okt 2009
- Poruke: 7070
|
U sastav sovjetskih snaga, upotrijebljenih u cilju pružanja pomoći “prijateljskom” Avganistanu 1979, ulazio je jedan unikatni, dobro obučeni specijalni sastav, popunjen isključivo od lica porijeklom iz srednjeazijskih republika SSSR. Zbog jedinstvenog porijekla ličnog sastava, odred je dobio ime «muslimanski bataljon». Bataljon je funkcionisao u relativno kratkom vremenskom period ali je ostavio svijetao trag u istoriji GRU.
S proljeća 1979, rukovodstvo SSSR jasno je odlučilo da situacija u Avganistanu zahtijeva vojno miješanje. Odlučeno je I da se mora biti spremnim za bilo koju verziju događaja. Tu se pojavila ideja tihog i neprimjetnog ubacivanja manjih vojnih jedinica unutar buntovnog Avganistana. Krajem proljeća 1979 donijeto je rešenje i pukovnik GRU Kolesnik dobio je naređenje za formiranje bataljona Specnaza, popunjenog licima nacionalnosti južnih republika SSSR. U cilju ispunjavanja naređenja Kolesnik je prikupljao vojnike iz različitih jedinica širom SSSR. U odred su ušli motostrijelci I tenkisti, padobranci i graničari. Prekomandovani su u mali uzbečki grad Čirčik. Svi vojnici, podoficiri i oficiri kao i sam komandant bataljona bili su srednjeazijskih nacionalnosti, uglavnom uzbeci, turkmeni i tadžici, nominalno pripadajući muslimanima. Sa takvim sastavom odreda nije bilo problema prilikom izučavanja jezika, svi tadžici, a i polovina turkmena i uzbeka slobodno su razgovarali na farsiju, koji je bio jedan od glavnih jezika u Avganistanu.
Prvi muslimanski bataljon (kako će istorija pokazati ne i jedini), tokom mirnodopskog rasporeda, formacijski će biti označen kao 154. samostalni odred specijalne namjene u sastavu 15. brigade Turkestanskog vojnog okruga. “Glava” odreda biće major Habib Halbaev.
U početku, isključiva namjena odreda bila je zaštita Nurmuhameda Tarakija, predsjednika Avganistana, koji je pokušavao da brzo postavi socijalističke temelje u svojoj zemlji. Protivnika takvih promjena bilo je mnogo, a Taraki je s pravom strahovao za svoj život. Pri tome, politički prevrati praćeni krvoprolićima postali su obična pojava u Avganistanu.
Nova jedinica bila je dobro obezbjeđena svim neophodnim resursima. Za borce nije bilo limita i ograničenja u sredstvima. Lični sastav odreda dobio je potpuno novo oružje. Za izvođenje obuke u gađanju po naređenju Generalnog štaba Turkestanskog VO bataljonu su bili predati poligoni dva vojna učilišta: Taškentskog komandnog i tenkovskog učilišta u Čirčiku.
Čitav jul i avgust vojnici su se usiljeno zanimali borbenom obukom. Svakodnevno su izvođene taktičke vježbe, vožnja borbenih vozila, gađanja.
Kondicioniranje i uštimavanje boraca vršeno je na tridesetkilometarskim marševima. Zahvaljujući neograničenim materijalno tehničkim sredstvima, lični sastav muslimanskog bataljona imao je mogućnost dostizanja visokog nivoa obučenosti u vođenju rukopašnog boja, gađanja iz svih vrsta oružja, te vožnji i upotrebi BTR i BMP vozila u ekstremnim uslovima. Bataljon je bio opremljen i samostalnim PVO vodom sa ZSU Šilka, vodom veze, auto jedinicom te jedinicom MTS obezbjeđenja.
Za to vrijeme u Moskvi za vojnike “musbata” vrijedno su šili avganistanske uniforme i pripremali neophodna dokumenta. Svaki borac dobio je dokumenta važećeg tipa na afganskom jeziku. Nova imena nisu smišljana već su borci zadržali svoja. U Avganistanu, naročito na sjeveru živjelo je mnogo tadžika i uzbeka, a bilo je i Turkmena.
Uskoro, bataljon je zamijenio sovjetsku vojnu uniformu sa uniformom i opremom avganistanske armije. Radi lakšeg raspoznavanja, borci odreda namotavali su povesku zavoja na obije ruke. Radi veće realističnosti, borci odreda trenirali su u opremi avganistanske vojske da bi poprimila istrošeniji izgled.
No posle okončanja provjere i tokom spremanja GRU bataljona za odlazak u Avganistan, u Kabulu se desio prevrat. Bliski saradnik predsjednika Tarakija, Hafizula Amin likvidirao je prethodno rukovodstvo i postavio sebe na čelo zemlje. Usiljena obuka specijalnog odreda bila je obustavljena, prestale su posjete višeg komandnog sastava, a život u bataljonu poprimio je običnu armijsku rutinu. No takvo zatišje nije dugo trajalo, uskoro je iz Moskve stiglo naređenje o obnovi programa obuke. I cilj obuke se izmijenio. Borci se više nisu spremali za zaštitne dužnosti već za jurišne operacije protiv avganistanske uprave. Ovom prilikom sa slanjem bataljona nije bilo zatezanja. Bio je objavljen spisak ličnog sastava, koji je 5. decembra 1979 godine bio zadužen da prvim letom ode do zbornog lagera. Ostatak bataljon dužan je bio da izvrši spajanje sa njima 8. decembra.
Tokom leta, borci “muslimanskog bataljona” primjetili su u avionu odred vojnih lica “zrelih godina” u šinjelima običnih vojnika. Zainteresovanim borcima, objašnjeno je da s njima ide grupa sapera. Tek kasnije je postalo jasno da se radilo o važnim “šišarkama” KGB i GRU.
Odred pod komandom Habiba Halbaeva pridružio se u Bagramu bataljonu borbenog obezbjeđenja aviobaze iz sastava 345. samostalnog padobranskog desantnog puka, raspoređenog na tom položaju jula 1979. 14. decembra pristigao je još jedan bataljon 345. OPDP.
Po prvobitnom planu rukovodstva GRU, muslimanski bataljon dužan je bio da krene iz Bagrama, u cilju zahvata rezidencije predsjednika Amina koja se nalazila u Kabulu. No u poslednjem momentu diktator je prešao u novu rezidenciju Tadž Bek, koja je predstavljala pravu tvrđavu. U planu su brzo unesene popravke. Odredu je bio postavljen zadatak da dođe do Kabula svojim hodom i da se pojavi kod palate Tadž Bek radi pojačanja obezbjeđenja. Jutrom 20. decembra, 540 boraca Specnaza GRU pojavili su se u prestonici Avganistana.
Po spoljnjem izgledu odred je bio veoma sličan klasičnim avganistanskim formacijama i predsjednik Amin je bio uvjeren da su novoprodišli borci pristigli radi ojačavanja spoljnje zaštite njegove nove rezidencije. Na putu do palate, na više mjesta ostavljene su patrole radi propuštanja lica isključivo po lozinki ili sa ovlašćenjem iz vrha. Na ulazu u Kabul bataljon su čekali avganistanski oficiri, koji su i sproveli specijalni odred do same predsjedničke rezidencije.
Prvu linija osiguranja Tadž Beka činila je četa ličnih telohranitelja Hafizula Amina sastavljena od njegovih rođaka i povjerljivih ljudi naoružanih automatima MP 5 i pištoljima Bereta. Treću liniju držala je Zaštitna brigada pod komandom majora Džandata – glavnog komesara Amina opremljena sa oklopnim vozilima BTR 60PB, BMP 1, tenkovskim bataljonom i PAA divizionom. Sovjetski muslimanski bataljon bio je dužan da formira drugu liniju. Od vazdušnog napada palatu je štitio puk PAA. Opšte brojno stanje vojnih lica u palati dostiglo je brojku od 2.500 ljudi. Dvorac Tadž Bek nalazio se na terasastom brdu, koj je bilo okruženo šancem sa osvjetljenim i miniranim prilazima. Sam dvorac bio je trospratna zgrada sa podrumom. Debeli zidovi mogli su da izdrže direktne pogodke artiljerijskih zrna do 30mm.
Borci GRU smjestili su se u odvojenom nedovršenom zdanju, na 400 metara od rezidencije. Nije bilo stakala na prozorima već su preko njih vojnici navukli ćebad. Počela je etapa pripreme operacije. Svaku noć na obližnjim brdima sovjetski borci ispaljivali su signalne rakete, a u garažama su paljeni motori borbenog transporta. Komandir avganistanskog obezbjeđenja izrazio je nezadovoljstvo takvim dejstvima, no njemu je objašnjeno da se radi o programu planirane obuke, vezane za specifičnost mogućih borbenih operacija. Sve je to rađeno radi smanjivanja budnosti zaštitnih snaga i njihovog uljuljkivanja u trenutku kada odred zaista krene u napad.
Pukovnik Kolesnik, tvorac plana operacije, kasnije će svjedočiti: «Potpisan od mene na karti razrađeni plan, donio sam Ivanovu i Magomedovu (tada glavni savjetnik KGB SSSR i glavni vojni savjetnik Ministarstva odbrane). Oni su usmeno odobrili plan ali ga nisu potpisali. Bilo je jasno, dok su u GRU smišljali plan i kako izvršiti postavljeni zadatak, ova dvojica lukavaca smišljali su kako u slučaju neuspjeha izbjeći odgovornost. Tada je Kolesnik u njihovom prisustvu napisao na planu:
«Plan usmeno odobren. Odbili da potpišu». Upisao je datum, vrijeme i otpravio ga u svoj bataljon…».
U operaciji juriša na palatu Tadž Bek učestvovali su: grupe «Grom» i «Zenit» (24 i 30 ljudi pod komandom majora Romanova i Semenova), muslimanski bataljon (530 ljudi pod komandom majora Halbaeva), deveta četa 345. padobranskog puka (87 ljudi pod komandom Vostrotina), protivoklopni vod (27 ljudi pod komandom Savostjanova). Rukovodilac operacije pukovnik Kolesnik, a njegov zamijenik general – major Drozdov, načelnik nelegalne razvedke KGB.
Vrijeme napada je bilo određeno, a kod Avganistanaca počele su da kolaju razne špekualcije. 26. decembra borcima je bilo organizovano kupanje u kampu. Svima je podijeljen veš i nove košulje. Halbaev je dobio naređenje za pokrivanjem specijalnih snaga KGB i naređenje o suzbijanju svih grupa, koje bi pokušale da se probiju na teritoriju rezidencije. Glavni zadatak - zauzimanja palate pripao je grupama Zenit i Grom.
27. decembta 1979, u 19.30h po datom signalu «Шторм 333» po jedinstvenim serpentinama puta počela je da se penje na planinu jurišna brigada KGB. Za to vrijeme ljudi Halbaeva zauzeli su važne položaje i vatrene tačke u blizini palate, uz postavljanje stražarskih mjesta. Posebna grupa uspjela je da neutrališe komandu Prvog pešadijskog bataljona. Dvije samohodne Šiljke otvorili su paljbu po dvorcu, a još dvije po kasarni tenkovskog bataljona. Odeljenja automatskih bacača AGS 17 “muslimanskog bataljona” otvorili su vatru po kasarni Drugog pešadijskog bataljona Zaštitne brigade nedozvoljavajući mu napuštanje kasarne. Nakon dvadeset minuta posle početka napada, grupe Grom i Zenit na 4 oklopna transportera BTR 60, razbile su spoljnje stražarske tačke i prodrle na plato ispred palate. Oklopnjake Specnaza dočekala je vatra teškog mitraljeza, a borci su zalegli oko pogođenih vozila. Prateća Šiljka uspjela je da “ućutka” mitraljez, a jedna grupa uspjela je da se probije do prvog sprata Tadž Beka. Počela je žestoka borba sa četom ličnih tjelohranitelja samozvanog predsjednika koji su u najvećem broju bili njegovi rođaci.
Jedinice muslimanskog bataljona zajedno sa četom desantnika formirali su spoljnji prsten odbrane, radi odbijanja napada Zaštitne brigade. Dva voda Specnaza GRU zauzeli su kasarnu tenkovskog i Prvog pešadijskog bataljona, i u njihove ruke došli su tenkovi. Tu je utvrđeno da na tenkovskim topovima i mitraljezima nema zatvarača. To je bilo djelo sovjetskih vojnih savjetnika, koji su pod izgovorom remonta još ranije skinuli mehanizme.
U palati Afganistanci su se borili hrabrošću očajnika. Uraganska paljba sa prozora prikovala je speznazovce na zemlju, i napad je zastao. To je bio prelomni momenat, bilo je potrebno brzo podići ljude i povesti ih naprijed na pomoć onima koji su se borili u palati. Pod komandom oficira Bojarinova, Karpuhina i Kozlova borci su krenuli u napad. U tim trenucima sovjetski vojnici doživjeli su najveće gubitke. U pokušaju prilaska prozorima i vratima palate mnogo boraca je ranjeno. Samo se manja grupa ubacila unutra. U samoj palati vodila se žestoka borba. Specnazvci su dejstvovali odlučno “čisteći” sprat po sprat. U prostorije iz kojih posluga nije izlazila sa podignutim rukama sovjetski specnazovci su po razbijanju vrata ubacivali bombe. No i dalje je sovjetskih boraca bilo malo u pohodu na Amina.
Svega dvedesetak boraca nalazilo se u palati, od kojih su mnogi bili ranjeni. Bez oklijevanja pukovnik Bojarinov istrčao je na prednja vrata i pozvao borce muslimanskog bataljona u pomoć. Primjetilo ga je i Aminovo obezbjeđenje. Jedan od ispaljenih metaka rikošetirao je od pancirnog prsluka pukovnika Bojarinova i probilo mu vrat. Iako su mu godine (57) i službeni položaj dozvoljavali komandovanje bitkom iz štaba, pukovnik Bojarinov kao pravi oficir Ruske armije u borbu je otišao zajedno sa svojim podčinjenim. Osim kao rukovodilac borbene grupe, borio se i kao obični jurišnik.
Na pomoć specnazovcima KGB krenuli su borci muslimanskog bataljona. Sudbina zaštitnika dvorca time je bila zapečaćena. Oko 150 vojnika i oficira, ličnih tjelohranitelja Amina pružali su žestok otpor odbijajući predaju i zarobljavanje. Od većih gubitaka sovjetske vojnike spasilo je to što su lični tjelohranitelji Amina uglavnom bili naoružani njemačkim automatima MP 5, čija municija nije probijala pancirne prsluke sovjetskih boraca.
Po svjedočenju zarobljenog pomoćnika Amina, diktatoru je bilo jasno da se radi o poslednjim trenucima njegovog života. U prvim trenucima boja, Amin je zatražio da se o napadu na palatu obavijeste sovjetski vojni savjetnici. Vikao je “potrebna nam je pomoć ruskih!». Kada je ađutant pravilno primjetio: «To i pucaju ruski!», rastrojeni Amin je uzeo pepljaru i bacio je u lice podčinjenom govoreći «Lažeš, to ne može biti!» Onda je pokušao sam da ih pozove no odgovora nije bilo. Na koncu konca Amin je žalosno prokomentarisao: «Naravno, u to sam i sumnjao…».
Kada je pucnjava prestala i kada se dim u palati rasčistio, u blizini bara nađeno je tijelo Hafizulah Amina. Operacija je bila zvanično završena. Ostalo je nepoznato da li je njegovu smrt uzrokovao sovjetski metak, šrapnel ili nešto drugo. Postojala je verzija po kojoj su Amina ustrijelili svoji.
Svim ranjenim, uključujući i Afganistance pružena je medicinska pomoć. Civilna lica pod stražom su dovezena do položaja bataljona, a svi poginuli zaštitnici Aminove palate sahranjeni su na jednom mjestu nedaleko od Tadž Beka. Grobnice za njih kopali su zarobljenici. Po “opozivu” Hafizule Amina specijalnim letom iz Moskve stigao je Babrak Karmal. U trenutku slijetanja njegovog Tu 134 na čitavom bagramskom aerodromu pogašena je rasvjeta. Avion je sletio uz pomoć sopstvenih farova i uz izbacivanje kočionog padobrana zaustavio se na ivicu PSS. Ispostaviće se da je načelnik aerodroma bio vatreni pristalica Amina koji je sumnjajući na prevrat pokušao sa sabotiranjem slijetanja aviona. Tragedija je spriječena zahvaljujući vještini pilota. Uskoro je radio stanica Kabula objavila saopštenje Vojnog suda koji je Hafizulu Amina osudio na smrt. Zatim je pušten snimljeni govor Babraka Karmala narodu Avganistana. U snimku je govorio o «…slamanju sistema terora Amina i njegovih saradnika – mučitelja, ubica i uzurpatora desetina hiljada Avganistanaca…».
Tokom kratkog ali žestokog sukoba, gubici Afganistanaca iznosili su oko 350 poginulih. U zarobljeništvo je palo oko 1700 ljudi. Sovjeti su izgubili 11 ljudi: pet padobranaca, uključujući pukovnika Bojarinova, i šest pripadnika muslimanskog bataljona. Našavši se u dvorcu poginuo je i vojni ljekar pukovnik Kuznečenkov. Ranjenih je bilo 38. U razmjeni vatre ubijena su i dva maloljetna Aminova sina, a udovica sa ranjenom ćerkom ostala je živa. U početku, zadržani su pod stražom u specijalnoj sobi na mjestu baziranja bataljona, a zatim se predati predstavnicima Vlade Avganistana. Sudbina preživjelih zaštitnika predsjednika Amina bila je tragična: mnoge od njih uskoro su strijeljali, drugi su umrli u zatvoru. Ovakvom ishodu kumovala je reputacija Amina, koji je po istočnim mjerilima smatran krvavim i surovim diktatorom. Po tradiciji na njegovo okruženja automatski je pala mrlja.
154-ым отдельны отряд специального назначения
Kasnije su se pojavile zanimljive činjenice o operaciji. Prvo, utvrđeno je da tokom čitavog napada nije bilo veze sa komandnim punktom koji se nalazio u Klubu armije. Razlog niko nije uspio da razjasni. Brza potvrda likvidacije predsjednika takođe nije uspjela. Na sastanku učesnika “decembarskih događaja” par godina kasnije, razjašnjavano je šta je uzrokovalo kašnjenje poruke o likvidaciji predsjednika. Pokazalo se da je vojna komanda raspolagala rezervnim planom za uništenje Amina i njegovih saradnika. Osim angažovanih jurišnih odreda, naredbu za zauzimanje Tadž Beka dobila je i Vitebska divizija, koja nije bila upoznata sa ranijim dejstvima KGB i “muslimanskog bataljona”. Ako saopštenje o postizanju cilja ne bi stiglo blagovremeno, Bjelorusi bi mogli započeti novi napad uz pitanje šta bi se desilo sa učesnicima prvog napada. Špekulisalo se da je takav ishod – u cilju eliminisanja što više svjedoka i planiran.
Zanimljiv je događaj i sa pukovnikom Kolesnikom koga je zamalo dan posle operacije “upokojio” jedan sovjetski mitraljezac. Vraćajući se sa banketa upriličenog po uspješnom okončanju operacije, na Mercedes pokojnog Amina kojim su se vozili otvorena je paljba sa Generalštaba koji je bio pod zaštitom desantnika. Potpukovnik Švec prvi je primjetio dobovanje metaka po asfaltnoj podlozi shvatajući šta to znači. Iskočio je iz automobila. Pozvan je komandir straže. Za stražu zaduženom lajtantu na uvce je deklamovao kompletno pravilo upotrebe oružja na stražarskom mjestu. Na automobile je bilo nekoliko rupa od metaka. Da su bile malo više ni Kolesnika ni Kozlova ne bi bilo. Na kraju, general Drozdov tiho je kazao lajtantu: «Sine, hvala tebi što svog borca nisu naučio gađanju».
Formirana pod patronatom GRU jedinstvena muslimanska jedinica gotovo odmah posle napada na palatu povučena je iz Avganistana. Sva tehnika predata je Vitebskoj diviziji. Vojnicima je ostavljeno lično oružje i 2. januara 1980 godine sa dva transportna aviona AN 22 kompletan sastav prebačen je u Taškent. Za uspješno sprovođenje specijalne operacije borci muslimanskog bataljona nagrađeni su ordenima i medaljama. Pukovnik Kolesnik dobio je zvanje Heroja Sovjetskog Saveza, a uskoro je unaprijeđen u generala.
Pukovnik Kolesnik - 1979.
Bataljon je privremeno prestao da postoji, vojnici su prebačeni u rezervu, a svi oficiri razbacani su po raznim garnizonima za obavljanje dalje službe . Posle preformiranja u oktobru 1981 u bataljonu nije bilo nikog ko je učestvovao u napadu na Tadž Bek.
Mnogi događaji u vezi sa prevratom u Avganistanu, drugačije su bili prikazani u sovjetskoj štampi. Po prvoj verziji predsjednik Amin je uhapšen. A zatim pred sudskim vijećem osuđen na smrtnu kaznu. Film o tome snimljen je još ranije i pripreman je za emitovanje posle likvidacije Amina. Učešće sovjetskih specijalnih snaga i stvarni način pogibije Amina nigdje nisu spomenuti.
Posle ubistva Hafizule Amina u Avganistan je nastavila da ulazi sovjetska 40. armija, zauzimajući gradove, sela i osnovne centre zemlje. Pod kontrolu su uzimani privredni i administrativni objekti, autotrase, aerodrome, planinski prevoji. Borbena dejstva nisu planirana već se računalo na ozbiljnu ubjedljivost upotrebom oružanih snaga. U krajnjem slučaju riješeno je da se svi zadaci obavljaju sa “malo krvi”, bez predloga o vođenju kako će se kasnije ispostaviti velikih borbenih operacija. Gledišta Generalštaba bila su takva da je dovoljna demonstracija vojne moći u vidu oklopnih, raketnih i artiljerijskih jedinica da obeshrabri djelovanje buntovne avganistanske opozicije. No u stvarnosti, pojava stranaca u jednoj islamskoj zemlji prekaljenoj ranijim ratovima u kojoj većina stanovništva od malih nogu vješto rukuje oružjem, razgorela je građanski rat pridajući mu značenje džihada.
Iako je operacija uklanjanja Amina sprovedena uspješno, zapadne zemlje brzo su ukazale na činjenicu da se radi o okupaciji Avganistana od strane SSSR a kasnije lidere Karmala i Nadžibulaha označiće sovjetskim marionetama.
Početkom 1980 odred se nalazio u Čirčiku kod Taškenta i do marta te godine bio je čisto nominalni. Tokom marta ponovo su ga kompletirali (sada ne kao “musbat” već kao 154. OOSPN) na čelu sa majorom Stoderevskim i ponovo poslali “za rečku” (Avganistan) no sada sa prozaičnim zadatkom obezbjeđenja cjevovoda za gorivo, koji se protezao od granice Sovjetskog Saveza do Pul I Kumrija u Avganistanu.
30 oktobra 1981 u dva časa noću 154. samostalni odred specnaza, sa ranijim nazivom «muslimanski bataljon», prešao je granicu SSSR i krenuo ka mjestu predstojeće dislokacije. Radilo se o drugom dolasku “musbata” na tlo Avganistana. Novi komandant jedinice major Stoderevski služio je sa njim do kraja rata.
Odred je ponovo formiran za konkretne operacije i popunjavan je regrutima iz Srednje Azije, koji su već služili od 6 do 12 mjeseci u motostreljačkim i tenkovskim jedinicama. Formacija novog odreda bila je nova i pripremljena posebno za Avganistan. Na brojnom stanju bilo je 520 ljudi. Vojnike su obučavali po intenzivnom programu. Posle izvršenja zadataka, neke su sahranili, neke nagradili, no sve regrute su demobilisali, uključujući i one kojima je ostalo da odsluže još pola godine.. Do početka 1984. godine odred je promijenio nekoliko komandanata, uključujući i Kvačkova. Za sve to vrijeme odred je faktički predstavljao motorizovani bataljon za zaštitu cjevovoda i nije učestvovao ni u kakvim specijalnim operacijama. U to vrijeme u Avganistanu jedino je kabulski 459. ORSPN ratovao kao Specnaz.
“Novi život” 154. odreda počeće njegovom ponovnom popunom borcima Specnaza i prekomandom u Dželalabad. Odred će biti uključen u operaciju “Zavesa” na zadacima blokiranja granice sa Pakistanom (u tom cilju u Avganistan su poslata još dva odreda SpN). Taj period ponovo je vratio odred u kor jedinica posebne namjene.
Najpoznatije operacije 154. odreda ooSpN , posle “Šturma 333”:
zauzimanje baze terorista u Džar Kuduke 1981,
zauzimanje baza terorista uDarzabe 1982,
deblokada Sančaraka 1982
uništenje dvije bande u Kuli Išane,
zauzimanje baze terorista u Marmolskom klancu 1983 i druge akcije sve do armijske operacije “Vostok 88”.
Naređenjem komandanta 40. armije od 13.03.1988 g. započelo je povlačenje 154. odreda ooSpN. Prvom kolonom iz Dželalabada, 15 maja 1988 g. 228 jedinica borbene tehnike u jednoj koloni za tri dana završila je marš Dželalabad, Kabul – Pul I Kumri-Hajraton. 18 maja prešli su državnu granicu SSSR u rejonu Termeza. 20 maja 1988 godine željezničkim transportom završili su marš ka mjestu stalne dislokacije u gradu Čirčik, SSSR.
To je bio prvi ali ne i jedini muslimanski bataljon Sovjetske armije u Avganistanu.
«…Odlično se dokazavši, 154. odred specnaza, nazvan “muslimanski bataljon”, naročito se istakao prilikom juriša na dvorac Amina. Po njegovim iskustvima odlučeno je da se formira još nekoliko odreda Specnaza. U Srednjeazijskom vojnom okrugu, nedaleko od Alma Atija, krenulo se sa formiranjem 177. odreda Specnaza Glavne obavještajne uprave Genštaba SSSR.
Nakon dugog procesa selekcije kandidata, na njegovo čelo je postavljen major Kerimbaev — voljni i inicijativni lider, sposoban da predvodi napad, ali i inteligentan i oprezan komandir za koga krv vojnika nije voda. Majora koga su nedavno prekomandovali u Etiopiju brzo su vratili nazad. Pravo sa stepeništa aviona zbunjenog i prašnjavog doveli su ga u sjedište SAVO. Sa ocem je popričao desetak minuta, da bi nakon toga dobio naredbe od načelnika Genštaba SSSR, maršala Sokolova.
Riječi načelnika GRU GŠ generala armije Ivanšutina zvučale su kao kazna: “Boris, kada smo za tebe glasali podigli smo po jednu ruku. Podbaciš li, za tvoje strijeljanje podići ću obije. Komandir je za sve odgovoran».
Odred je popunjavan uglavnom dobrovoljcima. Iako nije bilo zvaničnih saopštenja svi su znali da se odred priprema za Avganistan. Većinu sastava činili su Azijati: kazahi, kirgizi, uzbeci, tadžici. Obučavani su žestoko uz zahtjev za odličnim vladanjem svim vrstama streljačkog oružja, rukopašnom boju, upotrebi hladnog oružja, tehnikama diverzantske borbe, padobranstvu…»
Iz intervjua sa majorom Kerimbaevim:
«…Ahmad Šah Masud zakleo se nad Kuranom da će kroz mjesec dana poslednjeg sovjetskog vojnika u dolini Pjandšera zapaliti na lomači. Te riječi su prošle čitavim Avganistanom kao simbol nepobjedivosti “Pandšerskog lava” kome sovjetska armija ne može da odoli. Kada je ta informacija došla do maršala Sokolova, meni su kao komandiru 177. muslimanskog odreda specijalne namjene, postavili zadatak da uđem u dolinu Pjandža i izdržim tamo mjesec dana. Trebalo je dokazati Masudu da od paljenja sovjetskih vojnika na lomači nema ništa.
Ubacili su nas u dolinu, ali na izvlačenje kroz mjesec dana su zaboravili . Osam mjeseci je odred marševao po Pjandšeru i vodio borbe sa Masudovim snagama.
Pred zadatkom unapređen sam u čin potpukovnika. Iskreno, bio sam veoma uplašen oko toga da li ću ja i moji ljudi izaći odatle živi? Zamislite: povlači se 10.000 sovjetskih vojnika i ne manje avganistanskih, a ubacuje se odred od 500 ljudi. U klisuri prevoji i brda; kamen pada ravno u provaliju. A na dnu te “provalije” sovjetski odred sa svojim komandirom. Za dvije godine rata u Avganistanu kod mene je bilo prosječno oko 1.000 boraca. Poginulo je oko 50 - 45 vojnika i narednika, jedan podoficir i četiri oficira. Prošao sam Avganistan sa najmanjim gubicima na nivou taktičkog komandanta. Najveću grupu od oko 40 ljudi ostavio sam u Pandšeru. Da se nismo borili i pokazali zube možda bi i završili na lomači.”
PS. Kerimbaev je postao “ličnim neprijataljem” čuvenog Masuda . Za glavu sovjetskog oficira bila je raspisana nagrada od million dolara.
Odred je nastavio sa dejstvima u dolini Pjandža, transportnoj arteriji naoružanih bandi. Kerimbaev i pripadnici GRU nekoliko puta su primoravali Masuda na pregovore i prekid vatre. Zasjednim dejstvima i prepadima ozbiljno su ugrozili njegovu "komandu" nad naoružanim bandama i uopšte autoritet koji je imao na tom području.
U Pjandžu
Pred Salangom
|
