Akvizicijski nišanski radar "3Mk7"

• 13Ovo se svidja korisnicima: ILGromovnik, nemkea71, Kos93, voja64, madza, amstel, RJ, bojank, stug, sasans23, stalker, Hektor, nuke92
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

*Kratak istorijat razvoja:

Tokom II svetskog rata, tačnije 1942. Godine, u Velikoj Britaniji je razvijen nišanski radar "GL Mk. III" za potrebe nišanskog navođenja protivvazdušne artiljerije velikog kalibra. S obzirom da je ostrvo Vis postalo krajem 1943. Godine glavna baza Mornarice NOV Jugoslavije, stecište ranjenika iz Dalmacije I centar za uspostavljanje veze sa savezničkim snagama u oslobođenom delu Italije, u februaru 1944. Godine izgrađen je aerodrome. Tada je na Visu bilo angažovano u sistemu PVO 15 topova kalibra 20 mm. Prilikom boravka Vrhovnog Štaba na Visu za PVO ostrva uključene su I savezničke jedinice PVO I to: 1 baterija topova 40 mm i 4 baterije SPA topova 94 mm sa radarskim sistemom za osmatranje. Osnova radarskog sistema je bio britanski nišanski radar “GL Mk.3”, prethodnik radara “3Mk7”.
Neposredno posle završetka rata, kompanija British Thomson-Houston proizvodi usavršenu verziju ovog mobilnog sistema po oznakom “AA No.3 Mk7” kodnog naziva “Blue Cedar”. Veći broj ovih sistema je ušao u naoružanje JNA pod oznakom “3Mk7”, u period od 1951 – 1958. Godine putem Pakta o vojnoj pomoći (MDAP), koji je Jugoslavija sklopila sa zemljama NATO pakta.

*Osnovne karakteristike radara "3Mk7":

- radna frekvencija u S-opsegu: 3.0 – 3.1 GHz
- funkcije merenja: daljina, azimut i visina cilja
- period jednog punog skeniranja po visini: 4 sekunde
- period jednog punog skeniranja po azimutu: 3 sekunde
- domet : od cca 0,9 km do cca 32,9 km (od 950 – 36000 jardi)
- maksimalna snaga: do 200 kW
- dužina radarskog impulsa: 1 µs sa frekvencijom ponavljanja impulse (PRF) od 440 imp/s
- preciznost merenja: +/- 23 metra I +/-1/6 stepeni na 10 km
- smeštaj radara: prikolica sa 4 točka, težine oko 5 tona
- antena radara: sklopiva parabolična antena prečnika 1,5 metara
- napajanje: pomoćni dizel generator od 17 kVA, koji pogoni alternator na frekvenciji 440 Hz, koji generiše trofazni napon od 240 V

Slika 1: Radar "3Mk7" sa dizel generatorom



Slika 2: Radar "3Mk7"



Slika 3: radar "GL Mk.3", prethodnik radara "3Mk7"



U nastavku će biti više reči o upotrebi ovog radara u jedinicama JNA i nakon povlačenja iz upotrebe u JNA....

• 6Ovo se svidja korisnicima: Kos93, voja64, bojank, stug, sasans23, stalker
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

*Upotreba radara u JNA

U početku je ovaj radar korišten u sistemu protivvazdušne odbrane za navođenje protivavionskih artiljerijskih baterija kalibra 88, 90 i 94 milimetra.
Nabavkom PAA baterija 90 mm, sa elektronskim komandnim računarom F-90 i nišanskim radarom 3 Mk-7 iz američke pomoći 1954.g. obezbeđeno je formiranje SPAA (samohodnih protivavionskih artiljerijskih pukova) u sastavu teritorijalne PVO koji su mogli da dejstvuju po ciljevima u vazduhu, danju i noću, do visine od 6000 m. Ovi pukovi bili namenjeni za odbranu najznačajnijih političkih centara i industrijskih objekata na severozapadnom vojištu.

Uvođenjem u naoružanje 1956.g. britanskih PA topova 40 mm Bofors i švajcarskih PA topova 20/1 mm M 55 Hispano znatno je osavremenjena trupna PVO. Ovi topovi su ušli u sastav nekih diviziona pešadijskih divizija, vojnih područja, aerodroma i 159. PAA puka. Tokom 1957 i 1958.g. stigla je veća količina britanskih PA topova 94 mm Mk-3A sa odgovarajućim brojem elektronskih komandnih računara M-11 i radara 3 Mk-7. Nabavkom ove nove tehnike došlo je do formiranja novih i preformiranja postojećih PAA jedinica pre svega ranga puka.
Godine 1972 korisceni su i kao artiljerijski radari za otkrivanje putanje minobacačkih projektila u okviru artiljerijskog izviđačkog diviziona. U sastavu diviziona bio je i radar SNAR 6.
Korišten je i u obalskoj artiljeriji, do uvođenja u upotrebu radara SNAR-10.
U kasnijem periodu, tokom 60-tih, korišten je u sprezi sa savremenijim radarom OAR M61 “Fruška Gora” koga je proizvodio “Rudi Čajavec” iz Banja Luke, prema licenci francuske kompanije “Thompson”. Ovaj spregnuti sistem je u sistemu PVO korišten za usmeravanje sistema PVO zemlja-vazduh sovjetske proizvodnje tipa SA-75Mk Dvina.
Krajem 60-tih i početkom 70-tih godina, radar 3Mk7 je povučen iz upotrebe kao zastareo. Ipak, usled dobrih karakteristika I postojanja određene količine zaliha odgovrajućih rezervnih delova (što je bio redak slučaj za NATO opremu u JNA), ovaj radar je modifikovan za civilnu upotrebu kao meteorološki radar za navođenje raketnih jedinica protivgradne odbrane širom SFRJ.

Slika 1: Pogled u kabinu radara. U sredini je PPI panoramski pokazivač, a iznad njega sektorski pokazivači koji određuju azimut, daljinu i visinu praćenog cilja



Slika 2: Pogled na panoramski pokazivač u radu. Vidi se vremenska baza koja kruži i obeležavač ciljeva kojeg operator okretanjem točkića poravna sa ciljem i tako okreće skalu azimuta i dobija preciznije podatke. Daljinu i visinu iščitava sa manjih sektorskih pokazivača iznad panoramskog

• 5Ovo se svidja korisnicima: voja64, Kubovac, nemkea71, Sall, ssekir75
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

Covece, ti ovo da skupis na jedno mesto sto si ovde napisao, dodas jos par manje poznatih radara i dobrih slika i imas knjigu tipa Osprey format. I to bas dobru knjigu.
Jos ako me "pogodis" sa pricom o artiljerijskim radarima u JNA (tipa Snar) pravi si car!

• 4Ovo se svidja korisnicima: Kos93, amstel, voja64, ssekir75
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

Voja1978 ::Covece, ti ovo da skupis na jedno mesto sto si ovde napisao, dodas jos par manje poznatih radara i dobrih slika i imas knjigu tipa Osprey format. I to bas dobru knjigu.
Jos ako me "pogodis" sa pricom o artiljerijskim radarima u JNA (tipa Snar) pravi si car!

Ne znam u kom ću pravcu dalje, iskreno! Ti si mi inače dao ideju za sve ovo, onim tvojim pitanjem da dam svoje mišljenje i uporedim OAR M61 i P-15. I tad shvatim da niti jedan od ova 2 radara nemaju svoju temu i krenem. I onda mi se ovaj "3Mk7" nekako sam "namestio", a imam literature za njega, a i na netu ima jer je to britanski radar i našao sam odlične izvore.
Sada se sve nekako nadovezuje ili na SNAR-ove ili na mornaričke radare 9KR-409 ili RM-226 Decca na kome sam čak krajem rata 99-te i dežurao dva dana (u onom "interegnumu" tokom 11-dnevnog povlačenja VJ sa Kosova i Metohije) da njegov komandir, vodnik može otići malo kući na vikend....
Šta znam....najbolje da sve to "odradim"!

• 2Ovo se svidja korisnicima: Kubovac, voja64
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

Mogu oba I malo o Zirafi ako imas nesto o njoj! Ima na temi ovde i malo vise o ovom engleskom radaru...
https://www.mycity-military.com/PVO-i-sistemi-VOJ/Radari-u-SFRJ-SRJ_70.html

• 3Ovo se svidja korisnicima: Kubovac, voja64, ssekir75
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

E pa drago mi je ako sam pomogao. Ali, polako ima tu jos zaboravljenih asova. Freja, Vircburg pa onaj prvi sovjetski P-3 ili 10, ne secam se vise... Imas ti tu posla

Edit: Da se ispravim - u pitanju je P-2M ne 3 ili 10. Morao sam da konsultujem literaturu.

• 5Ovo se svidja korisnicima: stug, voja64, bojank, nradukic, sasans23
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

*Dalje perspektive kroz modernizaciju radara "3Mk7"

U periodu od pre oko 20 godina, tadašnja Vojska Jugoslavije je razmatrala upotrebljivost postojećih ratnih rezervi zastarele radarske opreme koja se nalazila u magacinima širom zemlje. U tom smislu je deo opreme i doveden u operativno stanje, što se pokazalo veoma korisnim imajući u vidu poznata dešavanja na našim prostorima.
Posebna pažnja posvećena je otklanjanju kvarova u kolu napajanja generatora vremenske baze nišanskog radara "3Mk7". Neispravne, gasom ispunjene elektronske cevi za stabilizaciju napona su zamenjene novim elektronskim sklopom sačinjenim od standarnih komponenti - visoko naponskom simetričnom kompozitnom zener diodom.
Veći broj ovih radara je modifikovan u Vazduhoplovnom zavodu “Kosmos” u Banja Luci. Poznat je podatak da je poslednji primerak ovog radara povučen iz protivgradne službe 2002. Godine.
Radar je u VZ “Kosmos” modifikovan, unapređen i prilagođen za rad u protivgradnoj zaštiti. Maksimalna snaga je povećana na 350 kW, a efikasni domet je povećan na preko 50 km. Dodavanjem mogućnosti prigušenja signala na prijemu, dobijena je mogućnost prikazivanja slike (najjačeg radarskog odraza) mesta gde se formira grad u gradonosnom oblaku.

U Republici Hrvatskoj su ovi radari modernizovani i digitalizovani i koriste se od 1998. Godine pod oznakom MER 93S u 4 radarska centra protivgradne odbrane.
Što se tiče zadataka u Hrvatskoj vojsci, 3 modernizovana i digitalizovana primerka pod oznakom MAR-93 su služila za navođenje jedinica Strela-10CRO i PAT 20/3 mm BOV-3.
Ovo pokazuje više nego zanimljivu istoriju ovog modela radara koji je operativno korišten punih 60 godina, od prvih dana radarske tehnologije pa sve do početka 21. Veka!

Slika 1: Slika na digitalizovanom panoramskom i vertikalnom pokazivaču MER 93S, koji se koristi u protivgradnoj zaštiti

• 3Ovo se svidja korisnicima: voja64, sasans23, draggan
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

*Nabavka radara “3Mk7” u sklopu programa MDAP

Evo da dopunim prethodne tekstove, sa podacima o nabavci radara u sklopu MDAP-a....

U sklopu programa vojne pomoći, međudržavnog dogovora –MDAP (Mutual Defence Aid Programme) između Jugoslavije I SAD, stvoreni su I materijalni uslovi za modernizaciju I reorganizaciju Jugoslovenske Armije. Programom MDAP predviđeno je naoružavanje JRV sa mlaznom avijacijom, avionima poput F-84 Tanderdžet I F-86 Sejbr, kao i radarskim sredstvima za sistem VOJIN, poput AN/FPS-8, AN/FPS-1D i AN/FPS-10D.
Pored toga, uvođeni su i sletni radari tipa FPN-33, a nešto kasnije i sletni radari CPN-4.
Tada, 1954. Godine, je za potrebe SPAA KoV dobijeno iz kompleta američke vojne pomoći 21 komplet radara “3Mk7” i 31 komplet komandnih računara. Nešto kasnije, 1956. Godine kupljeno je još 250 radarskih kompleta “3Mk7”, 80 komandnih računara i 260 elektroagregata “Lister”.
Dakle, tih godina je nabavljeno ukupno oko 281 radarski komplet “3Mk7” i 111 komandnih računara.
S obzirom na ozbiljno opremanje tih godina, bilo je potrebno obezbediti I kvalitetno školovanje kadra. Zbog toga se Radarska škola 1954. Godine seli iz Zadra u Šentvid pored Ljubljane. U Školskom centru u Šentvidu detaljno su izučavani radari AN/TPS-1D i radar “3Mk7”.

I evo još 2 slike radara, koga je restaurirao jedan entuzijasta iz Velike Britanije:

• 3Ovo se svidja korisnicima: Kubovac, draggan, bojank
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

Šta o 3_Mk._7 piše Wikipedija.
https://en.wikipedia.org/wiki/Radar,_Anti-Aircraft_No._3_Mk._7
A za fala i tri snima o radu na ovom sokoćalu u koje se ja ič ne razmem je ovde
https://www.iwm.org.uk/collections/item/object/1060008832
Dole ispod ima još dva snimka..
Za kraj još i slika sa Virtuelnog Muzeja na linku
http://jna-sfrj.forumbo.net/t3333p50-virtualni-muzej-jna

Ispod slike stoji sledeći tekst
Na slici je nisanski radar britanske proizvodnje 3MK7 (popularno zvani MARKO), koji je bio u operativnoj upotrebi u pukovima srednje protivavionske artiljerije do 1970.godine. Davao je sve elemente osim visine cilja sa podnosljivom preciznoscu. Po izbacivanju iz upotrebe, predati su na koriscenje protivgradnim stanicama za otkrivanje gradonosnih oblaka.
Ili kako to napisa moj dve godine stariji kolega AMRS - artiljerijska meteorolška radarska stanica.

• 4Ovo se svidja korisnicima: voja64, sasans23, draggan, bojank
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

@ Voja64

Taj link sa filmićima je odličan i koga interesuju radari uopšte, može to pogledati, neke stvari će mu biti mnogo jasnije!

E sad...jedan mali dodatak...
Nišanski radar "3MK7" meri azimut, daljinu i visinu cilja! Inače ne bi bio "nišanski".....
Postavio sam sliku dole da se pogleda...

Kada radar radi u režimu "panoramskog pretraživanja" antena se okrene 20 puta u toku jedne minute odnosno svake 3 sekunde 1 krug. I to je dovoljno da se cilj otkrije i prikaže na panoramskom pokazivaču. Onda operator točkićem poklapa posebni marker za označavanje sa svakim ciljem, jedan po jedan na panoramskom pokazivaču i na gornjim pokazivačima očitava daljinu, azimut i visinu cilja.
To očitavanje vrši na gornjim pokazivačima pravca, daljine i visine, dok donji nastavljaju sinhronizovan rad kako antena nastavlja pretraživanje. Azimut može očitati i sa skale oko samog panoramskog pokazivača. To je znači jedan složeni sklop koji se jednovremeno okreće kako operator okreće točkić i označava ciljeve.
Što se tiče visine, radaru u režimu "panoramskog pretraživanja" treba 4 sekunde da skenira ceo sektor pretraživanja.

Kada radar radi u režimu "sektorskog pretraživanja", onda neki drugi osmatračko-akvizicijski radar, u našem slučaju OAR M61 Fruška Gora" obezbeđuje početni azimut za "3Mk7" i navodi ga na cilj. Antena se ručno okreće u taj sektor po tom početnom azimutu i onda u tom sektoru skenira po azimutu i visini i za kraće vreme odredi sva 3 parametra cilja (jer skenira samo jedan sektor), isto kao i u gornjem opisu, tako što operator obeležava cilj po cilj. Ukoliko postoji podatak o visini od strane OAR-a, moguće je antenu ručno usmeriti i po mesnom uglu da se brže cilj pronađe i po visini i time skrati vreme određivanja parametara cilja.