offline
- SailorCG
- Ugledni građanin
- Pridružio: 22 Okt 2009
- Poruke: 449
- Gde živiš: Boka kotorska
|
Iako već postoji tema o srpskim pilotima, priča o ovome čovjeku zaslužuje posebnu temu, ako ništa a ono zbog velikog truda i zalaganja koje je ovaj čovjek ugradio u srpsko vojno vazduhoplovstvo, od ratnog pilota pa do komandanta vazduhoplovstva pri proboju Solunskog fronta.
To je čovjek koji je srpsku ratnu trobojku vinuo na nebo i sa ponosom je nosio do kraja.
Ono što je za Njemce Manfrd fon Rihtofen (Crveni baron), za Francuze proslavljeni as Žorž Gijnemer čije se ime nalazi uklesano u zid Panteona, za Srbe je major Branko Vukosavljević ,komandant prve srpske lovačke eskadrile i komandant srpskog vazduhoplovstva pri proboju Solunskog fronta.
Rođen je u Negotinu 23.marta 1887.Po završetku niže Vojne akademije , kao prvi u rangu postavljen je na dužnost u Dunavski artiljerijski puk gdje je bio tri godine.
Branko je bio čovjek vanrednih sposobnosti , prirodno nadaren da bude vođa, vojnik , pilot...sjajna i brilijantna ličnost u teškim danima srpske golgote balkanskih i prvog svjetskog rata.
Svoj ratni put odpočeo je u balkanskim ratovima kao komandir Druge konjičke baterije.U ratu se istakao hrabrošću i izrazitim požrtvovanjem, pa je odlikovan srebrnom medaljom za hrabrost i zlatnom za revnosnu službu.
Prvi svjetski rat ga zatiče kao komandira baterije na sandžadžkom frontu.Od 1915 god. pa do izvalčenja srpske vojske preko Albanije, bio je pomoćnik načelnika artiljerije sandžadžko-crnogorke vojske, komandant Javorskog odreda , a jedno vrijeme i komandant srpsko- crnogorske artiljerije na tome sektoru.
Avionom je prvi put letio kao putnik 1916 god. sa aerodroma Barbaluši u blizini Skadar do Lješa i Drača.To je isti onaj aerodrom sa kojeg je dejstvovao Primorski aeroplanski odred srpske vojske u balkanskom ratu, i na kojem je poginuo narednik - pilot Mihailo Petrović.
U Francusku na školovanje za pilota odlazi 2 maja 1916 god. Završava niz specijalističkih kurseva za pilota- lovca sa odličnim uspjehom. Početkom septembra se vraća na Solunski front.
Nalazi se na dužnosi komandira prvog srpskog odjeljenja u satavu Druge armije.Jedinica je bila naoružana odličnim francuskim lovcima tipa Njepor, pa i njegova eskadrila dobija naziv Njeporsko odeljenje koje bazira na aerodrom u " Vertekopu".
Počinju dani velikih naprezanja i odgovornih zadataka pred malim odjeljenjm "krhkih" aviona.
U jednoj od niza borbi koje vodi njegovo odjeljenje, prilikom obaranja jednog njemačkog aparata biva teže ranjen i odlazi na liječenje u Francusku.
Poslije samo mjesec dana u bolnici , iako mu rane nijesu posve zarasle vrši preobuku na čevenom francuskom lovcu Spad 7, na njegovu izričitu želju stupa u francusku lovačku eskadrilu i vodi ogorčene borbe na Zapadnom frontu.Kod Verdena obara neprijateljski avion.
Po povratku na Solunski front, sada kako komandant srpskog ratnog vazduhoplovstva ili Srpske aeroplanske eskadre, aktivno učestvuje u proboju fronta i u konačnim opercijama za oslobođenje porobljene Otadžbine.
Poslije rata u činu majora i formiranja kraljevine SHS , postaje prvi komandant ratnog vazduhoplovstva.
Svoje ogromno letačko i ratno iskustvo, ugrađuje u oragnizacionu i nastavnu šemu novonastalog vazduhoplovstva.Pitomci i polaznici akademije ga obožavaju jer u kontaktu sa podređenima ima neposredan i ljudski topao stav.
Na jednom od pokaznih letova pred pitomcima 19 juna 1919 god. major Branko Vukosavljević zbog kvara na avionu gine...a tuga obzima srca onih koji su poznavali tog čeovjeka koji je toliko uradio za Otadžbinu.
Nakon toliko vremena postavlja se logično pitanje , da li je država Srbija i srpski narod uradila bar djelić onoga što je Branko uradio za nju...nesebično žrtvujući svoju mladost.
Manfred fon Rihtofen as nad asovima je pao za Njemačku carevinu, ali Njemači narod i danas sa ponosom pominje tog slavnog pilota. Elitni lovački puk u modernom Luftvafe nosi njegovo ime.
Poslanik Francuskog parlamenta Lazje pred čitavom nacijom traži da :
" ...Panteon čuva uspomenu Gijnemerovih moćnih krila .Jedino će kupola Panteona biti dovoljno prostrana da čuva uspomenu na najslavnijeg nosioca francuske trobojke na nebeskim visinama...".
Parlament je jednodušno prihvatio predlog poslanika Lajzea i to je ostvareno.
Sva trojica borila su se istovremeno, na tri različita kraja Evrope, istim oružjem za svoju Otdžbinu.U toj borbi bez poštede sva trojica su pali u godinama 1917, 1918 i 1919.
Kakvu je utjehu imala majka Branka Vukosavljvića,starica Frusina čije se srce zaledilo od bola kada je Branko otišao...kada je Srbija zaboravila čovjeka koji je tako mnogo dao ne štedeći sebe.
U srcima srpskih letača ime majora Branka Vukosavljevića zauzima počasno mjesto,a da su i drugi znali za njega i cijenili njegovo djelo govori, pored mnogih srpskih odlikovanja i najveće francusko..."Legija Časti" kojom je Branko odlikovan ukazom prdsednika Republike Francuske 6.novembra 1918. godine.
Dopuna: 28 Apr 2010 13:55
Jedna od borbi u kojima je učestvovao Vukosavljević...njegov ratni izvještaj koji je podnio komandantu Druge armije: "Oko 9 i 40 sreo sam kod Dragomanaca dva biometra, jedan Albatros i jedan Halberštat (mali apart za borbu).Uzimajući visinu pratio sam ih pravcem Dragomanci - Subotsko.Bacajući fize-a (svetleće metke) neprijateljski aparati su mi otežavali prilaženje, naročito dva mala aparata, koji su stalno bili iznad i pozadi mene i koji su znakovima biometra uvijek pikirali i primoravali me da se okrećem prema njima.Ipak sam uspio da podiđem biomtreima na oko 200m - bili smo na 3000m - na koje sam u desteka puta izbacio svu municiju.U tom monemtu bili smo negdje iznad Kostrujana i Subotskog.Neprijatelski aparati su produžili let ka Preslapu."
Dopuna: 28 Apr 2010 13:57
Ranjavanje kapetana Branka Vukosavljevića.Iz knjige depeša N.1.Izvještaj sačinio izviđač major Dragomir Plećević koji je leteo sa Vukosavljevićem na istom avionu Sopvitu.
".....Borba sa dva neprijateljska aparata za gonjenje.U toku izviđanja u 8.45 časova na prostoru između Polčišta, Vitališta i Melnice napala su nas dva aparata neprijatelska za gonjenje verovatno tipa "Alberstadt".Pilot kapetan g.Vukosavljević primetio ih je i odmah je upozorio na njih, pošto sam bio zauzet izviđenjem.Bili smo na visini 2700 m a neprijateljski su nas aparti nadvišaviali za 100 m.Oba neprijateljska aparata ustremivši se na naš aparat opališe po nekoliko metaka.Zlim udesom jednim od prvih metaka bi ranjen g.Vukosavljević u desno rame te ga tako lišiše mogućnosti da i on gađa.Ja sam gađao i uspeo da jednoga udaljim posle njegovog drugog napada ispod repa našeg aparata, usled čega se udaljio spuštajući se isprekidano.Držim da je ranjen neprijateljski pilot ili mu je aparat oštećen inače se ne bi udaljio.
Drugi aparat napao je po treći put iznad sela Bešišta i ovaj se je udaljio , jer smo se mi spuštali i bili nad našim linijama.Svaki put kad su napadali težnja im je bila da se podvuku pod rep našeg aviona.Ispalio sam oko 70 metaka.U vazduhu sam primetio , da su dve šipke na desnom krilu našeg aparat - tenderi- prekinuti.Za sve vreme napada neprijatelskih aparata kapetan g.Vukosavljević je vrlo dobro manevrisao, te mi je dao mogućnost da ih uspješno gađam.Našao je msjeto i spustio se kao na aerodromu.Od početka borbe do aterirenja proteklo je oko 30 min, za to vrijeme kapetan g.Vukosavljević izgubio je mnogo krvi.U vazduhu nijesam znao da je ranjen.
Hadnokrvnost kapatana g.Vukosavljevića bila je nenadmašna jer i pored ogromnog gubitka krvi, vladao je sobom tako da je aparat- se, 20 metaka dobivenih u borbi i prekinutih tendera- potpuno neoštećen spustio na izabrani teren, iako je bio teško ranjen.Blagodareći njegovoj sposobnosti odličnog pilota i izvanrednoj svesnosti vršenja dužnosti, obojica smo ostali u životu inače bi bili izgubljeni.Ja nemam dovoljno reči, da iznesem njegovu prisebnost, hladnokrvnost i požrtvovanje za vreme trajanja borbe.
Sa ogromnom teškoćom izvadio sam ga iz aparata uz pripomoć dva vojnika i čim je stao na zemlju pao je i bio u nesvjesnom stanju više od 10 min.Kad je došao sebi preneo sam ga u 2. srpsku poljsku hiruršku bolnicu kod Skočivara gde je ostao"
|
