Prve granate za izolučena oruđa u BiH

• 8Ovo se svidja korisnicima: vathra, Šid, Khaless, RJ, Bane san, pavle_pzs, DTB, proka89
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

Od 1859 do 1865 godine austro-ugarska artiljerija prolazi kroz period tehničke modernizacije koji se uglavnom odnosi na prelazak sa glatkocijevne na izolučenu atriljeriju. Prilikom aneksije i ulaska u Bosnu i Hercegovinu 1878. godine, austro-ugarska vojska je već bila naoružana artiljerijskim oruđima sa izolučenim cijvima. Trupe sa trupe upućene na područje BiH bile su naoružane izolučenim oruđima teški top 12cm M.1861, koji je ujedno prvo oruđe sa zatvaračem na ovim prostorima, te poljski top 8cm M.1863 koji se punio sprijeda.

Iako je u tadašnje vrijeme razvijeno je nekoliko sistema za saopštavanje rotacije artiljeriskoj granati za KuK artiljeriju su razvijeni novi sistemi, za oruđa punjena sprijeda i oruđa punjena odozada ponaosob.



Uporedo sa razvojem oruđa razvija se i municija za ista. Poseban problem pri razvoju ove municije posvećen je iskorištenju gasova, tj. smanjenju gubitaka energije pri opaljenju. Kod topa 12cm M.1861 korišten je sistem plastične deformacije. Cijeli cilindrični dio granate je naime bio 'obložen' vodećim prstenom od olova u koji su se utskivali žljeovi te je tako ostvarivano zaptivanje.





Na topu 8cm koji se punio sprijeda zaptivanje je ostvareno konstrukcijom predužljebljene granate barona Von Lenka. KAko je za punjenje sprijeda bio potreban zazor između cijevi i granate žljebovi su konstruisani tako da se granata može lako gurnuti niz cijev šipkom sa posebnom viljuškom na kraju koja se 'kačila' na dva simetrično postavljena ispupčenja-bradavice na oživalnom dijelu granate pri čemu je granatu bilo potrebno okretati u smijeu kazaljke na satu.







Nakon punjenja ostajao je samo mali zazor na vrhovima žljebova. Prilikom opaljenja gasovi su potiskivali granatu na žljebove koji su osim saopštavanja rotacije i zaptivali prostor oko same granate u cijevi.



Municija za oba navedena oruđa izrađivana je od granatnog čelika sa vodećim prstenovima od olova. Proizvođene su granate slijedećih vrsta:

Hohlgeschosse-eksplozivne granate koje su izrađivane sa različitim debljinama košuljice u zavisnosti da li su namijenjene dejstvu protiv pješadije ili zidova utvrđenja.
Schrapnel-punjene kuglicama koje je punjenje od crnog baruta ispucavalo iz granate na određenom dijelu putanje. Na ovim granatama se pojavljuju tempirni upaljači.
Feuer-granate slične Hohlgeschosse ali kojima je u punjenje dodana i zapaljiva smješa.





Za novu vrstu artiljerijske municije razvijeni su i novi udarni i pirotehnički tempirni upaljači zavisno od namjene, a eksperimentiše se i sa engleskim upaljačima sistema Armstrong i Petman, francuskim Schneider, američkim Parrot.

udarni upaljač Lenk za granate 12cm:



Tempirni upaljač za granate 8cm:



Oruđa 8cm M.1863 i municija za ista izbačena su iz upotrebe do 1916 godine, no već od kraja XIX vijeka služila su kao rezerva. Oruđa 12cm M.1861 korištena su u rezervi i kao tvrđavska artiljerija do kraja Prvog svjetskog rata.

U Bosni i Hercegovini su ostaci muncije za ova oruđa do sada pronađena u okolini Blagaja pored Mostara.

• 3Ovo se svidja korisnicima: Khaless, EOD, Bane san
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

EOD žao mi je ali nisi u pravu. Turska je vrlo rano, među prvim državam, usvojila izolučenu artiljeriju upravo na iskustvu Krimskog rata. Čak pre Austrije samo što je to kod njih išlo sporije sa opremanjem jedinica. Turska je pre Austrije usvojila i ostragane (topove punjene uz pomoć zatvarača). Ako ne računamo staru gradsku artiljerije Turci su do 1870. godine u operativnim jedinicama u Bosni potpuno zamenili glatkocevne spredpuneće topove izolučenim. Što se tiče ostragana njih je u Bosni do Hercegovačkog ustanka 1875. godine bilo malo (ako ih je uopšte i bilo). Ali po izbijanju ustanka stiže nekoliko baterija Krupovih ostragana. Tek sa izbijanjem Srpsko - turskog rata u leto 1876. godine Turci užurbano zamenjuju sredpuneće topove ostraganima koji su im do tada uglavnom bili u magacinima. Do kraja ovog rata (novembar 1876) praktično svi turski topovi na Moravskom, Timočkom i Novopzarskom vojištu su bili ostragani. Jedno je u Bosni i protiv Crnogoraca bilo još dosta spredpunećih topova ali naravno izolučenih.

• 1Ovo se svidja korisniku: Bane san
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

hvala na ispravci. nešto sitno turske artiljerijske municije koju smo našli je bila za glatkocijevne topove pa sam zbog toga pogrešno zaključio. doduše to je bila municjia za tvrđavsku artiljeriju pronađena prilikom radova na Bijeloj tabiji iznad Sarajeva.
imaš li možda neki materijal i možeš li preporučiti neki naslov o izolučenim topovima u turskoj vojsci?

• 1Ovo se svidja korisniku: Bane san
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

O turskoj vojsci 1876. godine objavio sam nekoliko radova pa ću ti poslati za sada u vordu a kad se vidimo daću ti nešto od toga. Što se tiče turskih ostragana imaš vrlo dobro na axis forumu pod Ottoman artillery. Bolje je nego bilo šta do sada odštampano. Na osnovu toga i još nekih turskih izvora ja sad spremam poseban tekst o artiljeriji balkanskih država u periodu 1853 - 1914 pa ću ti to poslati kad završim. Ali ovo na axis forumu je stvarno odlično za ostragane i brzometne turske topove. Tebi su naravno najinteresantniji ostragani. Inače, interesantno je da Turci do pre možda maksimalno dvadeset godina nisu imali skoro ništa ozbiljno o svojoj vojsci za period 1804 do 1914. godine. Izgleda da nisu voleli to da rade.

• 1Ovo se svidja korisniku: Bane san
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

hvala...nakupio sam par odličnih knjiga o austro-ugarskoj artiljeriji, zapravo o artiljerijskoj municiji i upaljačima, a o turskoj municiji sam do sada našao samo jedan mali članak o konverziji sprijedapunećih britanskih pušaka M1864 u puške punjene odozada za tursku vojsku koje su rađene u posebnom kalibru .577 Turkish Snider. a i to sam se natražio nakon što sam nabasao na nekoliko komada te municije i blagog pojma nisam imao o čemu se radi.
E sad za to sam prilično siguran da mogu reći da se radi o prvoj 'savremenoj' puščanoj municiji korištenoj u BiH.

• 1Ovo se svidja korisniku: Bane san
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

EOD, odličan članak i reportaža sa pravim eksponatima sa terena. :-)

• 1Ovo se svidja korisniku: Bane san
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

ltcolonel ::EOD žao mi je ali nisi u pravu. Turska je vrlo rano, među prvim državam, usvojila izolučenu artiljeriju upravo na iskustvu Krimskog rata. Čak pre Austrije samo što je to kod njih išlo sporije sa opremanjem jedinica. Turska je pre Austrije usvojila i ostragane (topove punjene uz pomoć zatvarača). Ako ne računamo staru gradsku artiljerije Turci su do 1870. godine u operativnim jedinicama u Bosni potpuno zamenili glatkocevne spredpuneće topove izolučenim. Što se tiče ostragana njih je u Bosni do Hercegovačkog ustanka 1875. godine bilo malo (ako ih je uopšte i bilo). Ali po izbijanju ustanka stiže nekoliko baterija Krupovih ostragana. Tek sa izbijanjem Srpsko - turskog rata u leto 1876. godine Turci užurbano zamenjuju sredpuneće topove ostraganima koji su im do tada uglavnom bili u magacinima. Do kraja ovog rata (novembar 1876) praktično svi turski topovi na Moravskom, Timočkom i Novopzarskom vojištu su bili ostragani. Jedno je u Bosni i protiv Crnogoraca bilo još dosta spredpunećih topova ali naravno izolučenih.

našao sam podatak da je 1875. godine Otomansko carstvo nabavilo Krupove poljske topove M.1873 kalibra 8,7 cm, da li je moguće da su oni stigli u Bosnu i Hercegovinu ili su to bili stariji topovi od 8 i 9cm koje je otomanska vojska imala u naoružanju a koje su nabavljani od 1861. godine?

• 2Ovo se svidja korisnicima: Bane san, EOD
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

Vrlo je malo verovatno da su u BiH stigli topovi C73. Za razliku od rata iz 1876. godine u ratu 1877 - 78. godine Srpska vojska je zarobila vrlo veliki broj turskih topova - negde oko 120 i to računajući samo ostragane. Svi su pripadali prvoj generaciji Krupovih topova a ne modelu C73. Možda je samo Egipatska divizija koja je stigla u pozno leto 1876. godine imala nove Krupove topove. Ona se u jesen 1876. godine tukla oko Novog Pazara ali je po primirju prebačena na ruski front. Pošto Turci nisu platili ni starije Krupove topove Krup je odugovlačio sa isporukom topova C73. Tek kad je ruski napad postao neminovan na insistiranje nemačke vlade Krup je započeo isporuku novih topova i oni su odmah odlazili na ruski front. Naravno ne može se isključiti mogućnost da je neka baterija ipak stigla i u BiH ali sasvim sigurno nije izvršena zamena starijih topova novijim. Veliko je pitanje, a po meni i vrlo interesantno, koliko su i stare Šnajderove ostraguše zamenjene novijim Martinkama. Nešto Martinki jeste stiglo ali teško da ih je bilo ko dobio osim nizama (a po meni pitanje da li je i celi nizam bio prenaoružan). Ja nikako nisam mogao da nađem odgovor u turskoj literaturi zašto se turska pešadija borila protiv Srba i Crnogoraca 1876. godine skoro isključivo sa starim Šnajderovim puškama a Martinke stoje u magacinima.

• 1Ovo se svidja korisniku: Bane san
  
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

Sad ja tebe moram ispraviti, turske puške nisu Šnajder (Schneider) već Snajder (Snider) a ove koje je Otomansko carstvo koristilo su prerađene sprijeda puneće puške nabavljene od Engleza za koje u Turskoj razvijen metak koji se dan danas može naći u BiH na terenu. Zapravo Turci su za ovaj metak konvertovali nekoliko oružja Snider P1853 i P1860 i Springfield M1861 i M1863. Imali su i neku količinu karabina Snider P1866 sa orginalnom engleskom municijom.

• 0Niko još nije pohvalio poruku.
  Registruj se da bi pohvalio/la poruku!

EOD znam ja te puške nisu Schneider nego Snider ali je to u svim srpskim i kasnije jugoslovenskim uputima takođe čitano kao Šnajder. Takođe i u pregledu naoružanja i vojske Kraljevine Srbije a i kada su deljene seljacima u pograničnim krajevima obično se navode kao Šnajder. Doduše u nekim dokumentima se vode i kao Snider ali nikad kao Snajder. Isto važi i u literaturi u Kraljevini Jugoslaviji a i inače u literaturi skoro svih slovenskih naroda se vodi kao Šnajder.
Ja sam se dugo dvoumio kako da pišem u svojim tekstovima a interesantno je da kad sam pitao neke Engleze i oni nisu bili sigurni kako se originalno čitalo. Usvojio sam Šnajder jer se to najčešće koristilo u našim izvorima i literaturi.