offline
- boksi
- Legendarni građanin
- Pridružio: 11 Jun 2008
- Poruke: 7818
|
Ilja Musulin, dopisnik RTS-a iz istočne Azije
Vijetnamski predsednik u poseti Vašingtonu. U toku je jačanje ekonomskih i uspostavljanje vojnih odnosa između Vijetnama i SAD. Realna mogućnost da SAD u Vjetnamu otvori vojnu bazu zbog zajedničkog interesa u suprotstavljanju rastućoj moći Kine.
Predsednik Vijetnama Truong Tan Sang nalazi se u zvaničnoj poseti Vašingtonu gde se susreo sa predsednikom Barakom Obamom i državnim sekretarom Džonom Kerijem. Vijetnam, uprkos ideološkim sličnostima, ima dugu istoriju međusobnog neprijateljstva sa Kinom i to može biti razlog za to što sada Vijetnam traži način da se odupre rastućoj kineskoj moći kroz vojnoekonomsko približavanje sa Vašingtonom.
Predsednik Truong razgovarao je sa američkim domaćinima o načinima za jačanje ekonomske saradnje između dve zemlje, naročito o povezivanju privreda i liberalizaciji uvoza u sklopu Trans-pacifičkog partnerstva (TPP), velikog sporazuma o slobodnoj trgovini u regionu Pacifika o kojem trenutno pregovara 12 zemalja.
Na pregovaračkom stolu našao se predlog o uspostavljanju vojne saradnje, javljaju američki i istočnoazijski mediji.
Predsednik Truong, koji je drugi vjetnamski lider koji je posetio američku prestonicu od završetka rata 1975. godine, pozvao je predsednika Obamu da poseti Vijetnam pre isteka svog mandata.
Truong je, inače, u mladosti bio zatvaran od strane južnovijetnamskog režima koji je bio marioneta američkih okupacionih snaga tokom Drugog indokineskog rata (rata između vijetnamskih komunista sa jedne, i Amerikanaca i njihovih domaćih pomagača sa druge strane).
Sa Truongom putuje i privredna delegacija, a vijetnamski predsednik i njegova pratnja nakon Vašingtona će se uputiti u Njujork.
Posetu vijetnamskog predsednika Vašingtonu propratile su antikomunističke demonstracije vijetnamske dijaspore u SAD, koja broji oko 1,7 miliona ljudi i uglavnom se sastoji od pripadnika državnog aparata i vojske kapitalističkog Južnog Vijetnama koji su prebegli u SAD po završetku sukoba.
Inače, Pacifički okean i istočna Azija najveći su geostrateški prioritet u američkoj spoljnoj politici, a SAD već više godina jačaju savez sa Japanom, Filipinima i Australijom, te produbljuju ekonomske i vojne odnose sa Indijom u sklopu strategije za okruživanje Kine sa ciljem da se ograniči njen vojnopolitički uticaj.
Ove godine Vašington su posetila već četri lidera iz jugoistočne Azije, što je pokazatelj važnosti koju SAD pridaje ovom mnogoljudnom regionu koji trenutno ostvaruje najveći ekonomski rast u svetu.
Američka baza u Vijetnamu?
Tokom rata u Vijetnamu američke snage su brutalnom strategijom tepih bombardovanja i upotrebom napalma usmrtile više od milion vijetnamskih vojnika i civila. Pored strašnih ljudskih gubitaka naneli su i ogromnu ekološku štetu Vijetnamu sistematskim korišćenem defolijanata koji sadrže toksične supstance dioksine, koji je taloženjem u vodi i tlu dospeo u lanac ishrane i decenijama nakon rata prouzrokuje genetske deformitete kod novorođenčadi u Vijetnamu.
Uprkos tome, mediji u Aziji bruje poslednjih meseci o mogućnosti da vijetnamska vlada ustupi Sjedinjenim Državama mornaričku bazu u centralnom delu zemlje, u gradu Danang, kako bi se zaštitila od vojnopolitičkih pritisaka severnog suseda Kine.
Prvi razgovori o ovoj opciji vođeni su prilikom posete američkog predsednika Buša Vijetnamu 2006. godine.
Inače, Vijetnamci doživljavaju Kinu kao svog vekovnog neprijatelja, a najpoštovanije istorijske figure vjetnamskog naroda iz srednjeg veka su vladari i vojskovođe koji su se suprotstavili kineskim osvajanjima.
Ni u novijoj istoriji, uopšteno govoreći, odnosi Vijetnama i Kine nisu dobri uprkos privremenom savezništvu tokom otpora vijetnamskih rodoljuba zapadnim silama.
Naime, mada je NR Kina podržavala oružani otpor Vjetnamaca francuskoj i, kasnije, američkoj okupaciji, ideološke razlike između između kineskog i sovjetskog rukovodstva koje su se javile nakon smrti Staljina počele su da se reflektuju i na odnos između Kine i vijetnamskih komunista koji su se u znatnoj meri oslanjali na finansijsku i vojnu pomoć Moskve.
Takođe, kapitalistički Južni Vjetnam i Kina imali su kratki oružani sukob 1974. godine oko Paraselskih ostrva u Južnokineskom moru, a najmnogoljudnija zemlja sveta nakon te razmene vatre u celini je prisvojila ovaj arhipelag čiji je jedan deo do tada bio u vijetnamskim rukama.
Kada su komunisti iz Severnog Vijetnama 1975. proterali poslednjeg američkog vojnika i ujedinili trideset godina podeljenu zemlju, nova komunistička vlada ujedinjenog Vijetnama zatražila je da se Paraselska ostrva vrate pod vijetnamski suverenitet.
Kina i Vijetnam se spore i oko sićušnih ostrva Spratli koja su raštrkana na 425.000 kvadratnih kilometara akvatorije i na čije delove pravo polažu i Malezija, Filipini i sultanat Bruneji.
Vijetnam i Kina u ne tako dalekoj prošlosti sukobljavali su se i oko političkog uticaja u Kambodži gde je Kina podržavala maoističkom ideologijom zadojeni režim Kmer Ruža, koji je sprovodio stravičan teror nad sopstvenim narodom, ali i verbalno i oružano provocirao Vijetnam.
Režimska propaganda Kmer Ruža pozivala je na borbu za povratak primorskih teritorija, odnosno široke delte reke Mekong koju su kambodžanski kraljevi izgubili još u 17. veku pred naletom Vijetnamaca.
Režim vođe Pol Pota, koji je strahovao od dominacije Vijetnama u regionu, uveravao je napaćeni narod svoje zemlje da su kambodžanski vojnici superiorni u odnosu vijetnamske, te da jedan Kambodžanac vredi koliko 30 Vijetnamaca.
Ove iluzije brzo je raspršila kolosalna vijetnamska ofanziva u decembru 1978. godine, u kojoj je prestonica Kambodže Pnom Pen pala za svega dve nedelje, a Vijetnamci preuzeli kontrolu na državnim aparatom te zemlje i okupirali je čitavu deceniju do sporazumnog povlačenja 1989. godine.
Narodna Republika Kina, međutim, odgovorila je na ovu invaziju protiv svojih kambodžanskih štićenika artiljerijskim napadom na pogranične gradove u severnom Vijetnamu, čiji je cilj bio da ovoj državi i njenom zaštitniku Sovjetskom savezu pokaže da neće tolerisati širenje vjetnamskog, odnosno, sovjetskog uticaja u jugoistočnoj Aziji.
Teritorijalni sporovi, jačanje kineske armije, prošli sukobi i nepoverenje Vijetnamaca prema velikom severnom susedu objašnjenje su za to zašto ova država koja je pretrpela ogromne ljudske žrtve u ratu sa američkim okupatorima sada traži način da se odupre rastućoj kineskoj moći kroz vojnoekonomsko približavanje sa Vašingtonom.
http://www.rts.rs/page/stories/sr/story/10/Svet/13.....mu%3F.html
|
