|
Obuku šofera-vozača automobila NOVJ je za svoje potrebe na razne načine obučavala takoreći od početka ustanka 1941g. Kada je bilo više zaplijenjenih vozila od neprijatelja formirane su automobilske jedinice, pa se obuka, uz pomoć boraca šofera iz bivše jugoslavenske vojske (BJV) ili iz građanstva, izvodila i na njima. Kako se broj zaplijenjenih vozila tokom godina ratovanja stalno povećavao, nešto je počelo pristizati i od saveznika, a mogućnost za obuku u zemlji postajale sve složenije, Vrhovni štab (VŠ) je odlučio da rešenje za obuku većeg broja vozača uz pomoć saveznika potraži u inostranstvu. Najpovoljnije rješenje je da se to organizuje na oslobođenom delu talijanske teritorije (Rim je oslobođen početkom juna 1944.) u čemu će baza NOVJ formirana u jesen 1943 u mestu Bari, pružiti veliku pomoć. Odluka o tome je donešena na sastanku maršala Tita, VKNOVJ i generala Wilsona, vrhovnog komandanta savezničkih snaga u Sredozemlju, održanom na tlu Italije, avgusta 1944 g. U to vreme, na oslobođenom delu talijanske teritorije, po savezničkim bolnicama, se nalazio veliki broj ranjenih boraca NOVJ, koji su, kada prezdrave, upućivani u zemlju da nastave ratovanje ili su postajali slušaoci raznih škola NOVJ, formiranih na tlu Italije.
Pošto je, uz naglašenu zajedničku korist školovanja ovog kadra, doijena suglasnost saveznika, u mestu Gravina, je u drugoj polovini 1944g. formirana "Auto škola NOVJ". Za komandanta škole određen je poručnik Vulelija Slavko (vozač iz vojske kraljevine Jugoslavije), za njegovog pomoćnika Biček Franc, a za politikomesara škole Josip Mesarić. Pomoćnik politikomesara postao je Mate Roas, a omladinski rukovodilac Dušan Obradović. Sa oko 500 slušalaca, uglavnom prezdravelih boraca NOR-a i oko 70 motornih vozila raznih marki i tipiva dobivenih od saveznika, vozeći i danju i noću, često paralelno sa kolonama saveznika koje su žurile ka frontu, obuka prve grupe je za tri meseca završena. Jedan broj je ostao u školi za instruktore, a ostali su, sa vozilima dobivenih od saveznika, brodovima upućeni u zemlju. Druga grupa, s gotovo istim brojem slušalaca, je obuku završila februara 1945g, a onda je Škola prestala sa radom.
Vozači i ostalo ljudstvo škole ukrcani su s vozilima na brod "Ljubljana" i upućeni u Jugoslaviju. Od vozila dopremljenih iz Italije na prostoru Splita i Dubrovnika (Split je oslobođen 26. oktobra 1944g.) formirana su dva auto bataljona, od kojih je po dolasku u Beograd, formiran drugi automobilski puk. Komandni kadar Škole je avionom, preko Sofije, došao u Beograd, gde su postavljeni na razne dužnosti u automobilskim jedinicama i upravama sobraćaja JNA.
Autor teksta pukovnik saobraćajne službe u penziji Aleksandar Jelenković
Poručnik Vuletija Slavko kao komandant škole
Poručnik Vuletija (u sredini) sa svojim komandantima jedninica u školi
Italija 1944g sleva por. Vulelija Slavko, sredina major Bude Ratković, desno nepoznat, stoji saveznički vojnik.
|
