offline
- wulfy
- Građanin
- Pridružio: 30 Mar 2017
- Poruke: 77
- Gde živiš: Budva - Crna Gora
|
Stewart & Stevenson, Armor Holdings, BAE Systems i Oshkosh FMTV (LMTV i MTV)
Preteča modela
Štajer-Dajmler-Puh (Steyr-Daimler-Puch) je ogromna kompanija iz Austrije koja, između ostalog, proizvodi kamione koji imaju ime Štajer (Steyr). Kod kamiona je kabina jedna od komponenti čiji je razvoj skup, pogotovo kada je 1962 god. holandski DAF postavio standard u dizajniranju trambus kabine (kabina iznad motora). To je bila moderna kabina (čiji se dizajnerski postulati i danas sljede) koja je vozaču i suvozaču pružala udobnost (do tada nezamislivu u kamionima), odličnu preglednost, mogućnost ugradnje dva ležaja, sa komandama na dohvat ruke i preglednim istrumentima. DAF 2600 je postavio standard, a ubrzo i sve druge kompanije su sljedile tu filozofiju jer je najavljeno otvaranje evropskog tržišta (postepeno ukidanje carina počešvši od 1968 god. u sklopu stvaranja Evropske Ekonomske Zajednice) te gama kamiona koje pojedine kompanije imaju u ponudi neće biti namjenjena isključivo domaćem tržištu. Takvu vrstu kabine počinje nudi Sisu KB-112 (iz 1962 god.); Fiat 619 (iz 1964 god.); Volvo F88 (iz 1965 god.); MAN F7 i Saviem SM Europa (iz 1967 god.); Scania LB140 (iz 1969 god.); Mercedes-Benz NG (iz 1973 god.); … Štajer je takođe htio da se uključi na tržište sa takvom modernom kabinom jer će se na njihovo austrijsko tržište pojaviti neki od pomenutih kamiona sa konkuretnom (bez carine) cijenom. Poslije nekoliko pregovora o zajedničkom razvoju kabine nisu našli partnera, te su se upustili u samostalni razvoj. Tokom 1968 god. pojavljuje se kamion Štajer serije 90 sa novom modernom trambus kabinom, te ukupno dozvoljenom težinom od 14,5 do 16 tona, a od 1969 god. se nudi i u kategoriji ukupno dozvoljene težine od 8,5 tona, a od 1971 god. i ukupno dozvoljene težine od 22 t, da bi 1975 bila i varijanta sa ukupno dozvoljenom težinom od 28 tona. Steyr 90 koji pripada kategoriji srednje teških i teških kamiona je imao pogonske motore koji su razvijali od 132 do 320 KS. Druga generacija oznake Steyr 91 se pojavljuje 1978 god. te uz dodatne modifikacije kabine koja zadržava osnovne konture nudi kipovanje iste kako bi se lakše pristupilo motoru. Od 1981 god. nudi se i verzija sa četri osovine, a najjači motori razvijaju 550 KS. Sledeći redizajn sljedi 1986 god. od kada je oznaka Steyr 92 (za srednje teške kamione, dok se na teškim kamionima kabina manje izmjenila i nosila je oznaku Steyr 91 Plus), te je izgled kabine dodatno prilagođen trendovima, mada je to u osnovi jedna te ista kabina. Dakle, kamion sa puno varijanti koji se nudi sa dvije, tri ili četri osovine, te u koncepcijama 4x2, 4x4, 6x2, 6x4, 6x6, 8x2, 8x4 i 8x8. Pomenimo da se Steyr 91 po licenci proizvodio u Japanu, Južnoj Koreji i Kini (čak do 2003 god.). Proizvodnja ovog kamiona se prekida 1994 god.
Za ovu priču je bitna 1983 god. od kada se nudi Steyr 91M, militarizovana verzija pomenutog kamiona u konfiguraciji 4x4, a koji je našao kupce u vojskama Austrije, Kanade, Saudijske Arabije i Grčke. Uskoro se mjenjaju oznake pa prvo ide broj koji pokazuje približnu ukupno dozvoljenu težinu kamiona, onda ide slovna oznaka ,,S’’ za civilne kamione, odnosno ,,M’’ za vojne, te onda ide brojka koja govori približnu snagu motora pomnoženo sa deset. Time vojni model konfiguracije 4x4 ima oznaku Steyr 12M18 (12 tona ukupne težine, 180 KS). Upravo je kamion Steyer 12M18 bio taj koji učestvovao na konkursu za odabir novog kamiona za vojsku Sjedinjenih Američkih Država.
Razvoj modela za američku vojsku
Tokom 1984 god. američka vojska je pokrenula program za razvoj lakog srednje teškog taktičkog kamiona (Light Medium Tactical Vehicle), skraćeno LMTV, kojom bi zamjenili tadašnje kamione REO (2,5 tone nosivost) i srednje teškog taktičkog kamiona (Medium Tactical Vehicle), skraćeno MTV, kojim bi zamjenili tadašnje kamione AM General M939 (5 tona nosivost). Po urađenoj analizi zaključeno je da bi najbolje bilo da jednim kamionom (modularna gradnja) pokriju obije kategorije, te su do 1988 god. napisani tehnički zahtjevi koje mora da zadovoljava porodica srednje teških taktičkih kamiona (Family of Medium Tactical Vehicles), skraćeno FMTV. Time je definisano da LMTV treba da bude koncepcije 4x4, a MTV koncepcije 6x6. U oktobru 1988 god. tri kompanije (Stewart & Stevenson, Tactical Truck Corporation i Teledyne Continental Motors) se prijavljuju na konkurs, a 15 prototipova trebaju da predstave u januaru 1989 god.
Stjuart i Stivenson (Stewart & Stevenson) prave prototipove u Austriji na bazi kamiona Steyr 12M18. Da bi zadovoljili propozicije konkursa kojim je propisano da u kamion mora imati minimum 50% američkih djelova rade izmjene na tom kamionu tako što mu ugrađuju drugi motor (Caterpillar), automatski mjenjač (Allison), osovine (Meritor), te još neke djelove. Poboljšana antikorozivna zaštita kabine i šasije (ista se radi od švedskog čelika) čini je ovo prvi kamion u američkoj vojsci koji je prošao tzv. test ubrzanog starenja gdje se vidi stanje kamiona poslije 22 godine upotrebe. Nakon urađenih testiranja kompanija Stjuart i Stivenson 1991 god. potpisuje ugovor za isporuku 11.000 vozila do 1997 god. Pomenili smo da se Steyr 91 Plus, odnosno Steyr 92 prestao proizvoditi u Austriji 1994 god.? Da, time je i alat za izradu djelova kamiona mogao da se preseli u Teksas čime bi kamion postao još više američki, a sama kabina je ona sa modela Steyr 92. Prvi FMTV kamion silazi sa proizvodne trake u januaru 1996 god, a nudi se u dvije pomenute varijante, kao 4x4 LMTV (Light Medium Tactical Vehicle) nosivosti 2,5 tone, te kao 6x6 MTV (Medium Tactical Vehicle) nosivosti 5 tona, a Katepilar motor radne zapremine 6,6 litara razvija 225 KS za LMTV, odnosno 290 KS za MTV varijantu. Snaga se prenosi na sva četri (šest) točkova u odnosu 30% na prednju osovinu, 70% nazad, a kada se prebaci u terenski režim rada odnos prenosa je 50-50. Ovo je i prvi taktički kamion za američku vojsku sa trambus kabinom, a FMTV se nudio u 17 varijanti (4 varijante za LMTV i 13 varijanti za MTV), no, prilagođavanje kamiona u zavisnosti od potreba terena (ratišta) je proces koji još uvijek traje, tako da se uvjek pojavljuju nove verzije, a pojedine ,,idu u penziju’’.
Stjuart i Stivenson u oktobru 1998 god. potpisuje ugovor za dodatnih 8.000 kamiona i 1.500 odgovarajućih prikolica, da bi to bilo izmjenjeno na 11.500 kamona i 2.200 prikolica do 2004 god. Tokom 2000 god. sljedi redizajn te je interna oznaka ove serije kamiona FMTV A1, a predhodni standard od tada označavaju kao FMTV A0. FMTV A1 je opremljen većim mototom koji iz 7,2 litre radne zapremine izvlači 275 KS za varijantu LMTV, odnosno 330 KS za varijantu MTV. Osim motora izmjenjen je i automatski mjenjač, a dodat je sistem protiv blokiranja točkova (ABS).
Novi ugovor Stjuart i Stivenson dobijaju 2004 god. kojim se podrazumjeva modernizacija postojećih (već proizvedenih kamiona), te isporuka dodatnih oko 10.000. Oznaka kamiona poslije ovog redizajna je FMTV A1CR (Competitive Rebuy), odnosno FMTV A1R. Ugrađuje se, između ostalog, novi motor (Caterpillar C7 sa odgovarajućim ekološkim normama) koji razvija istu snagu (275, odnosno 330 KS) kao i predhodni. U maju 2006 Armor Holdings kupuje kompaniju Stjuart i Stivenson, da bi u avgustu 2007 Armor Holdings bio preuzet od strane britanske kompanije BAE Sistemi (BAE Systems). Pomenimo da je 2004 god. počeo i razvoj oklopa za kamione FMTV. BAE Sistem je kompanija sa puno iskustva u razvoju oklopa za vojna vozila, te razvijaju za FMTV kabinu odgovarajući oklop. Napravlje su dvije varijante, tzv. komplet A (koji podrazumjeva potpuno novu kabinu koju je razvio BAE sistem) i komplet B koji podrazumjeva postoječu kabinu koja je dodatno oklopljena (blindirana). Kompeletom A se prekida vizuelna veza sa austrijskim korjenima jer ta kabina ne liči na onu koja je krasila civilne kamione, ali tu je komlet B na kojem se još vide konture originalne kabine.
U avgustu 2009 god. ugovor dobija Oškoš (Oshkosh) koji podrazumjeva poboljšanje oko 10.000 kamiona na nivo FMTV A1P2. Oškoš neće raditi poboljšanja na vozilima koja nose sisteme HIMARS, Patriot i MEADS, te one koji se mogu da se ispuste iz aviona (LVAD). Oškoš takođe neće raditi kamione koji imaju oklopljenu kabinu koju je napravio i razvio BAE sistem (BAE Systems). BAE Sistem paraleno radi proizvodnju ovih kamiona do isteka ugovora. Poslije 2011 god. (kada se završava program prepravke) kamione FMTV počinje da proizvodi Oškoš (Oshkosh) u nivou FMTV A1P2. Osim za američku vojsku ovaj kamion se pokazao zanimljivim i pojedinim inostranim armijama pa su kupci vojske Izraela, Argentine, Libana, Rumunije,… (mada treba biti iskren, da pojedinini kupci u inostranstvu nisu toliko zaiteresovani za sami kamion koliko za neke sisteme koje isti nosi).
Po američkom vojničkom sistemu postoje sledeće varijante ovog kamiona (bez obzira pripadaju li kategoriji FMTV A0, FMTV A1, FMTV A1R ili FMTV A1P2):
- M1078 – LMTV sandučar
- M1079 – LMTV kombi
- M1080 – LMTV sa šasijom za nadogradnju
- M1081 – LMTV sa mogućnošću da se izbaci iz aviona
- M1082 – prikolica sa jednom osovinom (za LMTV)
- M1083 – MTV sandučar
- M1084 – MTV koji nosi opremu
- M1085 – MTV sandučar sa produženim međuosovinskim razmakom
- M1086 – MTV sa produženim međuosovinskim razmakom koji nosi opremu
- M1087 – MTV kombi sa produženim međuosovinskim razmakom
- M1088 – MTV tegljač
- M1089 – MTV šlepa
- M1090 – MTV kiper
- M1091 – MTV cistjerna (rađena samo kao predserijski model)
- M1092 – MTV šasija
- M1093 – MTV sandučar koji se može da se ispusti iz aviona
- M1094 – MTV kiper koji se može da se ispusti iz aviona
- M1095 – prikolica sa dvije osovine (za MTV)
- M1096 – MTV sa produženom šasijom za nadogradnju
- M1140 – MTV nosač za višecjevni bacač raketa HIMARS
- M1147 – MTV sa sistemom za utovar/istovar kontenjera
- M1148 – MTV sa sistemom za utovar/istovar kontenjera povećane nosivosti na 8 tona
- M1157 – MTV kiper nosivosti 10 tona
- M1160 – MTV nosač radara za sistem protivvazdušne odbrane MEADS
- M1273 – MTV šasija sa povećanom nosivošću od 10 tona
Uz ovoliko varijati (24 verzije sa početnih 17) proizvedeno je puno ovih kamona, tako da je od 1996 do 2011 god. (Stewart & Stevenson, Armor Holdings i BAE Systems) napravljeno oko 74.000 kamiona i prikolica, a od 2011 do 2021 god. (Oshkosh) je napavio više od 40.000 kamiona i prikolica, te proizvodnja još traje, bar do 2023 god. kada se očekuje zamjena.
Zamjena
Tokom 2014 god. došlo se do zaključka da će do 2025 god. ovaj kamion biti zastario, te su u oktobru 2016 god. date tehničke specifikacije za drugu generaciju familije srednje teških taktičkih vozila (FMTV A2) koji podrazumjeva zaštitu poda vozila od naleta na mine, da vješanje, točkovi i gume mogu podjeti veće opterećenje, veća snaga motora, veći stepen sigurnosti, … u junu 2021 god. na konkurs američke vojke za FMTV A2 su se prijavile kompanije Oškoš i AM General, a najavljeno je da se prve serijske varijante očekuju u junu 2023 god.
|
