Razvoj raketnog sistema PVO MIM-23 Hawk, započeo je još 1952. godine kada se u Američkoj vojsci rodila ideja da se napravi PVO sistem sa poluaktivnim radarskim samonavođenjem, koji će biti u mogućnosti da gađa i niskoleteće ciljeve. U tom smislu, 1954. Godine, Američka vojska je dodelila Ugovor kompaniji Northrop za projektovanje i konstruisanje radarskih stanica i sistema za kontrolu vatre i kompaniji Raytheon za projektovanje i konstruisanje raketa sa poluaktivnim radarskim samonavođenjem.
Godine 1959. Počela je serijska proizvodnja i već juna 1959. Godina formirana je prva jedinica PVO naoružana sistemom PVO MIM-23 Hawk.
U početku, dalja granica zone uništenja (DGZU) iznosila je 25 km, a zona po visini 13,7 km. U modernizaciji koja je započela 1964. i završila 1972. sa modelom “Improved Hawk” (Unapređeni Hawk), dalja granica je pomerena na 60 km, a po visini do 17,7 km. Donja granica iznosila je od 30-60 metara.
TT podaci za raketu kod sistema MIM-23A “Hawk” (početni model) I MIM-23B “I-Hawk”:
- dužina rakete: 5,08 m – 5,03 m
- raspon krila rakete: 1,19 m
- prečnik rakete: 0,37 m
- startna težina rakete: 584 kg – 635 kg
- brzina rakete: 2,5 Macha
- gornja granica zone uništenja: 13,7 km – 17,7 km
- dalja granica zone uništenja: 25 km – 60 km
- bliža granica zone uništenja: 2 km – 1,5 km
- čvrsto gorivo rakete: Aerojet M22E8 – Aerojet M112 kg
- bojeva glava: 54 kg fragmentarna – 74 kg fragmentarna
Funkcionisanje sistema PVO Hawk u verzijama Basic Hawk (Osnovni Hawk) i Improved Hawk (Unapređeni Hawk)....
- Pulsni osmatračko-akivizicijski radar (PAR)
Kod verzije Basic Hawk, uveden je PAR AN/MPQ-35. Radar je radio u L frekventnom opsegu 1,25 - 1,35 GHz. Antena je dimenzija 6,7 m x 1,4 m sa eliptičnim reflektorom. Brzina rotacije je 20 rotacija / min, što je usaglašeno sa CWAR-om i Baterijskom Komandnom Stanicom
Kod verzije Improved Hawk, uveden je PAR AN/MPQ-50 koji je imao digitalni selektor pokretnih ciljeva koji je razdvajao pokretne ciljeve od zemaljskih stalnih odraza i koji je radio u C frekventnom opsegu od 500-1000 MHz.
Daljina osmatranja i detekcije ciljeva:
- od 96-104 km za cilj RCS 3 m2
- od 90-98 km za cilj RCS 2,4 m2
- od 72-79 km za cilj RCS 1 m2
- Akvizicijski radar kontinualnog talasa za detekciju niskoletećih ciljeva (CWAR)
Kod verzije Basic Hawk uveden je radar AN/MPQ-34 koji je radio u X frekventnom opsegu na 10 GHz.
Kod verzije Improved Hawk uveden je radar AN/MPQ-48 koji je radio u istom frekventnom opsegu, ali sa značajno poboljšanom daljinom detekcije niskoletećih ciljeva.
Daljina osmatranja i detekcije ciljeva:
- od 63-69 km za cilj RCS 3 m2
- od 60-65 km za cilj RCS 2,4 m2
- od 48-52 km za cilj RCS 1 m2
- Radar praćenja i osvetljavanja ciljeva (HPIR)
Kod verzije Basic Hawk uveden je radar AN/MPQ-33/39 koji je radio u X frekventnom opsegu od 10 - 10,25 GHz.
Kod verzije Improved Hawk uveden je radar AN/MPQ- 46 koji je radio u J frekventnom opsegu od 10- 20 GHz.
Radar se sastojao od 2 antene oblika tanjira od kojih je jedna predajnik, a druga je prijemnik. Radar po prijemu podataka o ciljevima detektovanim od strane PAR i/ili CWAR iz Baterijskog Komandnog Centra (BCC) automatski zahvata i osvetljava cilj po azimutu, daljini i elevaciji. Lansiranjem raketa počinje proces osvetljavanja cilja i rakete, koja prima referentni signal na repnoj anteni i taj isti signal reflektovan od cilja sa dopplerom na čeonim prijemnicima RGS i računa brzinu zbližavanja i vreme do aktiviranja bojeve glave.
Daljina osmatranja i detekcije ciljeva:
- od 93 - 99 km za cilj RCS 3 m2
- do 89 - 93 km za cilj RCS 2,4 m2
- od 72 - 75 za cilj RCS 1 m2
- Radar za merenje daljine do cilja ROR:
Kod verzije Basic Hawk uveden je radar AN/MPQ-37 koji je radio u Q frekventnom opsegu od 15,5 - 17,5 GHz.
Kod verzije Improved Hawk uveden je radar AN/MPQ-51 koji je radio u istom frekventnom opsegu kao i njegov prethodnik.
Radar se upotrebljava kada su druge radarske stanice zbog ometanja u nemogućnosti da izmere daljinu do cilja.
Daljina osmatranja i detekcije ciljeva:
- do 83 km za cilj RCS 3 m2
- do 78 km za cilj RCS 2,4 m2
- do 63 km za cilj RCS 1 m2
Slika 1: Okvirna šema funkcionisanja Baterije Improved Hawk:
1973. godine, Američka vojska razvija plan u više faza za dalju modernizaciju PVO sistema MIM-23 Improved Hawk. Plan je nazvan Hawk PIP (Plan Unapređenja Proizvoda ili u originalu Product Improvement Plan).
I Faza, između 1979 – 1981 godine:
- Akvizicijski radar kontinualnog talasa za detekciju niskoletećih ciljeva (CWAR) AN/MPQ-48 se zamenjuje savremenijim CWAR-om AN/MPQ-55, koji je imao veću snagu I nešto veći domet, ali i mogućnost frekventne modulacije prilikom emitovanja signala radi utvrđivanja daljine cilja.
II Faza, između 1978 – 1986 godine:
- Radar praćenja i osvetljavanja ciljeva (HPIR) AN/MPQ-46, zamenjuje se savremenijim AN/MPQ-57. Radar je bio opremljen I optičkim- televizijskim sistemom za praćenje ciljeva OD-179/TVY TAS, koji je bio posebno pogodan za upotrebu u uslovima aktivnih smetnji, u dnevnim uslovima. Tokom 1992. Godine sistem je unapređen ugradnjom IC senzora koji je omogućio i rad noću.
III Faza, između 1983-1989. godine:
- Akvizicijski radar kontinualnog talasa za detekciju niskoletećih ciljeva (CWAR) AN/MPQ-55, se zamenjuje savremenijim AN/MPQ-62 sa boljim mogućnostima u određivanju daljine I brzine cilja
- Radar praćenja i osvetljavanja ciljeva (HPIR) AN/MPQ-57, zamenjuje se savremenijim AN/MPQ-61 sa dodatkom sistema LASHE (Simultano Hawk dejstvo na nisko-leteće ciljeve) koji omogućuje formiranje šireg snopa za niskoleteće ciljeve uz mogućnost simultanog gađanja grupnih niskoletećih ciljeva.
- Radar za merenje daljine do cilja ROR se u potpunosti povlači iz sastava sistema Hawk.
Posle završene III Faze modernizacije, Baterija PVO sistema Improved-Hawk Faza III se sastojala od:
• 1 × PAR (Pulsni Akvizicijski Radar) – radar AN/MPQ-50
• 1 × CWAR (Akvizicijski Radar Kontinualnog Talasa) – radar AN/MPQ-62
• 2 × HPIR (Radar praćenja i osvetljavanja ciljeva) – radar AN/MPQ-61-LASHE
• 1 × FDC (Centar za Distribuciju Vatre) – Mobilni centar za kontrolu vatre;
• 1 × IFF – predajnik/prijemnik sistema “svoj-tuđi”;
• 6 × DLN (Digitalni Raketni lanseri) – lanseri sa digitalnim modulima (ukupno 18 raketa);
• 6 × MEP-816 60 kW (400 Hz) generatori;
• 12 × M-390 – transportni kontejneri za 36 raketa;
• 3 × M-501 – vozila za prevoz i pretovar raketa;
• 1 × AN / MSM-43 – kontrolna ispitna stanica za rakete.
Pre nego što krenem na dalju modernizaciju sistema PVO Hawk, zastao bih malo da ispišem malo detaljniji opis Radara za osvetljavanje i praćenje cilja AN/MPQ-48/61.
Naime, ja se do sada nisam susretao sa ovakvim radarom kod sistema PVO, barem ne kod Ruskih/Sovjetskih.
Dakle, imamo 2 antene, jedna je predajna, druga je prijemna. A predajna antena šalje samo CW signal osvetljenja, ali ga takođe i prima na drugoj prijemnoj anteni.
Na taj način se signalom osvetljenja i osvetljava cilj i prati cilj (primljenom refleksijom od cilja), a takođe i osvetljava rep rakete i čeoni prijemnici RGS rakete dobijaju svoju refleksiju od cilja i samonavode se.
Takođe, kod verzije Improved Hawk PIP Faza III, uveden je i uređaj LASHE koji omogućava Radaru za osvetljavanje i praćenje, predaju signala šireg dijagrama što omogućava gađanje sa određenim kraćim intervalima, većeg broja niskoletećih ciljeva.
Ovde je verovatno veoma važna povezanost CW Radara za praćenje niskoletećih ciljeva i Radara za osvetljavanje i praćenje ciljeva, da se nakon usmeravanja raketa ka prvom cilju i lansiranja 1 ili 2 rakete, u vrlo kratkom periodu (nisam još našao podatke) rakete usmere ka sledećem cilju i lansiraju.
Radar osvetljavanja i praćenja osvetljava u ovom režimu više ciljeva istovremeno, a svaka raketa dobija svoju refleksiju, odnosno refleksiju od svog cilja. Ovde je sigurno važan taj interval lansiranja između 2 cilja, ovde se navodi "simultano", kao i neke minimalne uglovne razlike ili razlike po daljini za 2 cilja. Mislim da najvažniju ulogu igra minimalna "razmaknutost" 2 cilja po azimutu, koji su sigurni određeni na osnovu uglova pod kojima čeoni prijemnici RGS rakete mogu primiti reflektovani signal od cilja.
Navodi se da se u ovom režimu može u kratkim intervalima dejstvovati na "više ciljeva" navođenjem raketa sa jednog Radara za osvetljavanje i praćenje.
Slika 1: Radar za osvetljavanje i praćenje ciljeva AN/MPQ-61:
Od susednih zemala koristi ga jedino Rumunija. Rumunska vojska poseduje 48 lansera, 16 nisankih radara i 224 rakete koje je platila 23.5 miliona evra sto je po meni dosta povoljno cak i u odnosu na Ruske sisteme. (Tacno je da se po mobilnosti HAWK ne moze da se meri sa Pancirom ali mislim da je bolje kupiti za isti novac 48 lansera i 16 nisanskih radara ovog sistema kao sto su uradili Rumuni nego 1 do 2 Pancira.)
