|
Daglas B-66 Destroyer orginalno je konstruisan kao taktički nuklearni bombarder i kao zamena za vremešni klipni bombarder B-26 Invader iz II sv.rata. Sredinom 1951 godine USAF je dostavio zahtev za konstruisanje novog taktičkog bombardera na mlazni pogon. U prvobitnoj zamisli, traženo je da avion bude taktički izviđač ali ubrzo je odluka dopunjena i proširena na ulogu bombardera.
Nekoliko kompanija javilo se na tender sa svojim «kandidatima» - uglavnom su to bili već «gotovi» proizvodi koji su samo trebali da se usavrše prema traženim zahtevima. North American ponudio je improvizovanu verziju četvoromotornog bombardera B-45 Tornado, Boeing svoj šestomotorni B-47 Stratojet a kompanija Martin tromotorni bombarder B-51. Jedini je Daglas ponudio nedovršeni dvomotorni mornarički XA3D-1 Skywarrior, srednji nuklearni bombarder namenjen za dejstvo sa velikih visina, klasifikovan još kao i jurišnik koji je bio u fazi prototipa. Iako je Daglas poslednji konkurisao i to još sa nedovršenim prototipom koji je bio u fazi adaptacije u land-based varijantu, USAF je ipak izabrao taj avion kao najpovoljnije rešenje u izboru za novi taktički bombarder.
Novi bombarder svoje prvo predstavljanje imao je početkom januara 1952 godine pod prepoznatljivom oznakom B-66. U suštini, ta nova oznaka jedino je i predstavljala osnovnu razliku u odnosu na mornarički A-3D. Ipak pre uvođenja u predserijsku proizvodnju Daglas je izradio nekoliko prototipova oznake XB-66 koji su kasnije preimenovani u izviđačku varijantu RB-66A (fabrička oznaka Douglas Model 1326).
Za dizajn B-66 bio je zaslužan Daglasov tim iz pogona Long Beach pod rukovodstvom konstruktora John C. Buckwaltera. Daglas je dobio pismo o namerama za izradu 127 aviona aprila 1952 godine. Avion je u osnovi bio visokokrilac sa kosim krilima sa po dva motora smeštenih ispod njih. Tročlana posada smeštena je istom kokpitu. Kako osnovni model A3D nije imao izbaciva sedišta jer je kako je već pomenuto, bio zamišljen kao bombarder za dejstvo sa velikih visina, moralo se pristupiti ugradnji istih zbog sasvim drugačije konfiguracije i namene B-66, a to je iziskivalo poprilične izmene enterijera. Takođe, pošto je planirano da ovaj taktički bombarder većinu svojih zadataka izvršava u brišućem letu sa malih visina (za razliku od prvobitnog A-3D koji je predviđen za sasvim drugačiju taktiku), dodatno je ojačana cela struktura aviona. Prethodni 30-inčni radar u nosu zamenjen je 45-inčnim APS-27 kao i navigacionim K-5. Ojačan je stajni trap i ugrađene su veće gume za poletanje i sletanje sa nepripremljenih PSS. Kompletno je redizajniran hidraulički sistem kao i sistem za napajanje gorivom. Promenjen je položaj sistema za tankiranje u vazduhu izmeštanjem foto-navigacione stanice u izviđačkoj verziji. U repnoj tureli ugrađen je General Electric-ov automatski dvocevni top 20mm za zaštitu iz zadnje hemisfere. Originalni motori ugrađeni na A-3D nisu bili dovoljne snage pa su posle više testiranih modela izabrani motori Allison J71-A-11. B-66 imao je ukupnu korisnu nosivost od 6800 kg bombi.
Planirana serijska proizvodnja modela B-66 trebala je da se odvija uporedo na dve odvojene proizvodne linije – na jednoj je rađena bombarderska verzija B-66B a na drugoj izviđačka RB-66B. U zavisnosti od potreba RV-a, proizvodnja oba modela trebala je teći kontinuirano ali sve veća potražnja za izviđačkom varijantom gotovo da je istisnula bombardersku u drugi plan. Prvih pet prototipnih izviđača RB-66A poletelo je sredinom 1954 godine.
U startu su primećeni mnogi nedostatci i greške koje su otklanjane do pojave prvih serijskih modela. Prvenstveno se to odnosilo na sistem upravljanja letelicom, vrata stajnog trapa se nisu zatvarala kako treba, javljale su se konstantne vibracije na krilima a sama preglednost iz pilotske kabine bila je veoma loša pa su svi vraćeni Daglasu kao “reklamacija”. Međutim, i pored već postojećih, pojavili su se i dodatni problemi pa je vazduhoplovstvo bilo na ivici čak da otkaže program.Ipak, računajući na duže staze, vojni analitičari su bili svesni da bi otkazivanjem i ne usvajanjem ovog aviona bili ogromnom materijalnom i financijskom gubitku kako vazduhoplovstvo, tako i sama kompanija jer trenutno nije postojala adekvatna zamena za ovakav tip vazduhoplova koji je bio kritičan i neophodan za RV. Prvobitan plan od 127 letelica reduciran je na njih 48 i zbog toga Daglasu je ponuđena nova šansa koja je na kraju velikim trudom i zalaganjem urodila plodom – prezentovan je novi-stari avion sa redizajniranim kokpitom, redizajniranom repnom turelom, usavršenim sistemom upravljanja, a motori serije J71-A-9 zamenjeni su sa novijim J71-A-11.
Počevši od 1956 ukupno je proizvedeno približno 300 serijskih aviona od čega 72 pripadaju bombarderskoj varijanti B-66B.
Trinaest B-66B u kasnijoj eksploataciji pretvoreno je u elektronsku platformu EB-66B tzv."Brown Cradle" koji su korišćeni u ratu u vijetnamu. Ipak za razliku od mornaričkog A-3 Skywarrior-a koji se istakao u jurišno-bombarderskim misijama iznad teritorije vijetnama, posle obaranja jednog B-66 od strane MiG-a, obustavljene su misije sa ovim avionom.
Izviđačka varijanta RB-66A (Douglas Model 1326) proizvedena je u samo pet primeraka-to je bila prototipna varijanta koja je „prebolovala dečije bolesti” i osnova za razvoj prave letelice koja je ušla u serijsku proizvodnju.
RB-66B je unapređeni serijski model dnevno-noćnog izviđača, proizveden u 149 primeraka. RB-66B u tzv.bomboluku bio je opremljen sa kamerama visoke rezolucije kao i sa 48 foto-flash bombi za noćno dejstvo. Takođe, deo vertikalnog stabilizatora prestavljao je svojevrsnu HF antenu. Avion je posedovao uređaj za upravljanje vatrom MD-1. RB-66B u ono vreme predstavljao je jednu od najsofisticiranijih izviđačkih platformi.
Iz ove varijante nastala je modernizovana RB-66C za elektronsko izviđanje. RB-66C imao je 4 člana posade. Ukupno je proizvedeno 36 letelica. Četiri RB-66C apgrejdovana su u EB-66C platformu za ECM (electronic counter measures).
EB-66E je elektronska konvertovana verzija RB-66B.
Sve elektronske varijante EB-66B, EB-66C i EB-66E intenzivno su koriščene tokom rata u vijetnamu – najčešća upotreba bila je zaštita bombardera u dnevnim misijama u pronalaženju severnovijetnamskih raketnih baterija i ometanje njihovih nišanskih radara u sadejstvu sa lovcima-bombarderima F-105G WildWeasel (današnje SEAD misije).
Poslednja verzija WB-66D je specijalizovana izviđačka varijanta za praćenje vremenske situacije koja je kasnije označena kao X-21. Ova verzija izrađena je u 36 primeraka.
Ovaj avion učestvovao je aktivno u izviđačkim misijama otkrivanja sovjetskih raketnih lansirnih rampi u Kubanskoj krizi, a zanimljivo je napomenuti da je jedan RB-66C 10 marta 1964 godine, poletevši iz matične baze u francuskoj, neovlašćeno povredio vazdušni prostor DDR te je oboren od strane MiG-21.
Posada se katapultirala te je posle istrage puštena . Navodno su imali problem sa navigacijom.
B-66 tj.
RB-66 korišćen je sve do 1975 kada su svi primerci i varijante povučene iz aktivne službe.
 
|
