rip
- padobranac75
- Nezaboravni član
- Pridružio: 15 Apr 2010
- Poruke: 2082
- Gde živiš: Beograd
|
HPS ::Ništa ne piše o pravi lokaciji aerodroma. Piše samo : da je farma stala vrlo blizu kraja aerodromske staze u Zagrebu.
...
Najverovatnije je da je OSS oficir bio u blizini aerodroma Lučko.
Međutim, to ne znači da je lokacija u blizini Samobora verovatnije mesto pada aviona.
Posle dodatnih podataka gotovo sam siguran da mesto pada aviona treba da tražimo blizini naselja Frketić Selo.
Idemo redom.
Geografske koordinate navedene u izveštaju poklapaju se sa koordinatama ovog sela.
Na pola milje severozapadno od sela protiče reka Dobra.
Ali, spašene članove posade nisu poveli u tom pravcu.
Poveli su ih prema jugoistoku, da zaobiđu s južne strane Dugu Resu.
Idući u tom pravcu, najpre su prešli put u prugu koja iz pravca Karlovca i Duge Rese vodi prema Ogulinu.
Miniranje pruge nije bilo slučajno. Postojalo je naređenje dato partizanskim jedinicama da ruše komunikacije na cijelom jugoslovenskom ratištu i tako ukoče pokretljivost okupatorskih trupa.
Naređeno je da početak akcije bude noću između 31. avgusta i 1. septembra 1944. godine i da se produži zaključno sa noću 7/8. septembra.
Za tih 7 dana i 8 noći trajanja akcije "Udar po komunikacijama" potpuno je izbačena iz saobraćaja železnička pruga Zagreb—Karlovac—Ogulin (osim dela pruge Karlovac—Duga Resa). Istovremeno, na istoj relaciji neprestano je uništavana i minirana cesta i time usporavan neprijateljev saobraćaj.
Vreme bar jednog miniranja poklapa se sa početkom putovanja prema mestu evakuacije.
Sledeća prepreka im je bila reka Mrežnica. Nju su bezbedno mogli da pređu u delu toka južno od Duge Rese.
Na Google snimcima i na vojnoj karti, koju sam postavio, vide se mesta pogodna za prelazak reke (mlinski jazovi).
Oko Samobora slika terena se ne uklapa u ovakav redosled događaja.
Posle toga, nastavili su šumom u pravcu jugoistoka (Vojnić), izbegavajući komunikacije i napade nemačko-ustaških jedinica na već oslobođenu teritoriju.
Istočno od Vojnića stigli su na teritoriju koja nam je interesantna za rekonstrukciju kraja njihovog putovanja, odnosno za pronalaženje mesta gde su čekali avion.
U vreme kada se sve to dešavalo (od 28. avgusta do 10. septembra 1944.), na toj teritoriji bio je aktivan samo aerodrom Čemernica.
Aerodromi Topusko i Selište kod Gline "proradili" su tek u oktobru 1944., kada su oni već bili evakuisani.
Zato pretpostavljam da su ih u Topusko i Glinu vodili samo iz bezbednosnih razloga i da su ih u dogovoreno vreme vratili u Čemernicu.
Lokacije aerodroma Čemernica dobro se sećam i obeležio sam je dosta precizno. Uvek, kada sam tuda prolazio, parkirao sam u blizini i posmatrao jedan "522" koji je obeležavao to mesto.
Tačne lokacije aerodroma Topusko i Selište tek treba da utvrdim.
Evo kako bi otprilike izgledala trasa kojom su se kretali.
Da dodam i interesantan tekst o ova tri aerodroma, sa sajta
[Link mogu videti samo ulogovani korisnici]
Aerodromi IV korpusa NOVJ
Prema odluci Glavnog štaba NOP odreda Hrvatske, prvi aerodrom kao sredstvo za vezu sa savezničkim armijama, uspostavljen je jula 1944. godine u Čemernici, 6 km jugoistočno od Vrginmosta, uz željezničku prugu Topusko - Vrginmost. Na osposobljavanju aerodroma i poletno-sletne staze duge 850 m, radili su stanovnici Čemernice, Blatuše, Perne i Starog Sela, pod nadzorom britanskih stručnjaka i njihovih pilota. Postavljena je i prva Komanda aero-baze, koju su, prema sjećanju Mile Bućana, rodom iz Prkosa, jednog od organizatora aerodroma, sačinjavali: komandant Ilija Gvozdić, politički komesar Milić Novković, oficir kontraobavještajne službe Ljuban Kličković i Vlado Janevski, prevodilac za engleski jezik. Za obezbjeđenje aerodroma Komanda je raspolagala sa četom od oko 80 boraca - dva voda za osiguranje i jedan vod za održavanje aerodroma. Komanda aero-baze bila je smještena u kućama Dragovića, a osoblje saveznika, oko 30 britanskih i američkih oficira i podoficira, pod svojim šatorima.
Prvi avion, sa ratnim materijalom i hranom za bolnice, spustio se noću 22. jula 1944. Iste noći i istim avionom evakuisano je za Bari - Italija 18 teških ranjenika i 36 djece. Za vezu sa saveznicima u Italiji, upućeni su predstavnici 4. korpusa, drugovi Miloš Radović Marin, iz Vojišnice i Nikola Rodić, iz Drvara. U toku jula i avgusta 1944. godine sa aerodroma Čemernice je, pored većeg broja teških ranjenika, evakuisano prema sjećanju Mile Bućana i oko 775 djece (iz Bosne 79, Like 301, Korduna 269, Banije 19, Pokuplja 107).
U aktivnom aviosaobraćaju dogodio se i jedan od težih avio-udesa. Prema sjećanju Mile Bućana i Ljubana Kličkovića, jedne noći najavljen je dolazak aviona sa putnicima i radio-stanicama. Na dočeku su bili Pavle Jakšić, načelnik GŠ Hrvatske i Bogdan Oreščanin, komandant 4. korpusa. Zbog nepravilnog prizemljenja, avion je počeo da odskače s piste i zapalio se. Od 42 putnika, 12 je izgorjelo. Između ostalih, izgorjeli su dr Kata Kajfeš, dva kurira s poštom i jedan sovjetski oficir. Izvanrednim zalaganjem boraca od putnika su spaseni Ivan Krajačić Stevo, Rade Žigić, Randolf Čerčil, pet sovjetskih oficira, među kojima i pukovnik Rak, Miloš Radović Marin, Nikola Rodić i posada aviona. Teško je ranjen britanski general, komandant vazduhoplovstva za Srednji istok, ali kako Randolf Čerčil nije dozvolio liječenje u našim bolnicama, to je do Italije podlegao opekotinama.
Poslije mjesec dana rada Komande aero-baze, došlo je do promjene komandanta i političkog komesara. Za novog komandanta postavljen je Mile Bućan, a za političkog komesara Dragan Studen.
Pored aerodroma u Čemernici, u oktobru 1944. godine uspostavljen je još jedan aerodrom, u Selištu, zapadno od Gline, na Baniji. Za komandanta ove aero-baze postavljen je Mile Bučan, a mjesto njega, za komandanta u Čemernici postavljen je kapetan Ljubo Mađarac.
Krajem oktobra, skoro kad i u Selištu, osposobljen je i treći aerodrom, kod Topuskog. Komandu aero-baze ovog aerodroma sačinjavali su: komandant Miloš Duduković, politički komesar Marko Ždralić, zamjenik političkog komesara Ljubica Broz, oficir 200 KOS-a poručnik Ljuban Kličković. Na ovaj aerodrom je, krajem 1944. godine, doletio iz Italije i Žarko Broz, sin druga Tita, nakon liječenja u Italiji, od rana zadobijenih na Istočnom frontu, kao poručnik Crvene armije.
Ovim aerodromima rukovodio je Odsjek za aero-baze pri Štabu 4. korpusa. Za vrijeme prvih mjeseci njihovog postojanja, u Italiju je evakuisano oko 2.500-3.000 djece iz dječijih domova u Kordunu, Baniji i Pokuplju.
Poslije oslobođenja Zagreba, početkom maja 1945. godine, Komanda aero-baze Čemernice prebazirala se na aerodrom Lučko, Komanda aero-baze Topusko - na aerodrom Velika Gorica - Kurilovec, i Komanda aero-baze S e l i š t e - n a aerodrom Borongaj kod Zagreba.
|
. Mi sad tražimo lokaciju gdje je pao avion.
