Videh upravo na MAK-su da MiG-29M OVT ipak moze da pokrece mlaznice nezavisno jedna od druge, kao i kormila dubine nezavisno od mlaznica.
Upravu si kada kazes da moze da pokrece mlaznice nezavisno jednu od druge i to nije bilo ni sporno. To se desava recimo pri valjanju (roll) kada je jedna mlaznica otklonjena dole a druga gore, zatim mlaznice mogu biti otklonjene jedna gore desno a druga dole desno pri cemu dolazi do valjanja cija putanja podseca na vadicep ili pri POST STALL manevrima kada je pozeljno nezavisno trimovanje obe mlaznice.
To sto se pre poletanja pokrece jedna pa druga mlaznica nema veze sa ovim o cemu sam pricao, jer ih pilot pali i gasi naizmenicno iz razloga koje sam prosli put naveo.
I ja sam gledao prenos i moze da se zapazi da se u odredjenom trenutku pomeranje mlaznice vrsi nezavisno, odnosno u drugom pravcu od horizontalnog repa.
Kada do toga dolazi?
Kada pilot pomera palicu samo gore dole, horizontalci i mlaznice se pokrecu sinhronizovano gore dole.
Kada pilot pomera palicu samo gore dole a pedalu recimo u desnu stranu, horizontalci i mlaznice se opet pokrecu sinhronizovano gore dole, s tim sto mlaznice imaju i otklon u desno, jer prate i pokret vertikalaca.
Kada pilot pomera palicu gore dole, a pedale levo desno u isto vreme, opet imamo istu situaciju, gde se horizontalci i mlaznice pomeraju gore dole, a mlaznica se u isto vreme otklanja levo desno, tako da njen pokret izgleda upravo ovako:
Od druge sekunde klipa vidimo to karakteristicno kruzno pomeranje mlaznice, gde se ona zapravo pomera gore dole, a u isto vreme levo i desno.
U trinaestoj sekundi moze da se zapazi pokret mlaznice samo u stranu sto se desava kada pilot pomera samo pedale.
U svakom primeru koji sam do sada dao, mlaznice su se pomerale u skladu sa horizontalnim repom, a u oderedjenom trenutku na prenosu smo mogli da zapazimo da su se otklonile nezavisno, odnosno drugacije od horizontalaca.
Evo kada do toga dolazi!
Ova fotografija nam to najbolje pokazuje.
Kada pilot zeli da krene u penjanje, ali u isto vreme zeli da izvrsi i valjanje, rep se koristi za momenat propinjanja, a eleroni na krilima koji se diferencijalno otklanjaju se koriste za momenat valjanja.
U tom trenutku se mlaznice otklanjaju diferencijalno, jedna gore, druga dole cime pojacavaju efekat valjanja. To znaci da u tom trenutku mlaznice uglavnom prate pokrete elerona (levi-gore, leva mlaznica gore i desni-dole, desna mlaznica dole)
U odnosu na negativan otklon horizontalaca, jedna mlaznica (u nasem slucaju na fotografiji to je desna) ne prati pokret horizontalnog repa.
U slucaju kao na prenosu MAKS 2011 gde je kod OVT uklucena samo jedna mlaznica pri testiranju upravljackih povrsina, upravo je ta mlaznica bila druacije otklonjena u odnosu na horizontalce, jer je pilot napravio potez palicom prema sebi i u isto vreme u jednu stranu.
Na sledecem klipu moze lepo da se zapazi da kada mlaznica ne prati pokrete horizontalaca po visini ona prati pokrete elerona, naravno sve vreme je prisutno i otklanjanje po pravcu jer se otklanjaju i vertikalci, a takodje moze da se menja i presek mlaznice zbog polozaja rucice gasa.
Sve je to tesko ispratiti pogledom u isto vreme, ali ako se parcijalno iz vise puta gledaju otkloni svih upravljackih povrsina i mlaznica izdvojeno, moze da se zakljuci kako one funkcionisu.
Ovaj klip takodje lepo demonstrira zasto pilot pali naizmenicno jednu pa drugu mlaznicu prilikom testiranja.
Na izuetno malom gasu kada je aktivna samo jedna mlaznica, primetno je intenzivno talasanje aviona. Moze da se vidi koliko se pomera kabina i vrh nosa. Kada bi pilot testirao obe mlaznice u isto vreme, talasanje bi bilo toliko da nikako ne bi bilo "zdravo" za ogibljenje aviona a pilot bi se osecao kao na rolerkosteru. Takodje bi bez ikakvih problema na vecem gasu mogao da obori "dupe" aviona na zemlju, jer se tu radi o pritisku od nekoliko tona.
